گزاره حملی در منطق ارسطویی، رواقی و سینوی

ارسطو مفاد ساختار حملی و گزاره بسیط را برپایه نگاه مقولاتی و هستی‌شناسانه خود حمل محمول بر موضوع و وجودش در آن دانست، و رواقیان با انکار وجود عینی برای کلی و حمل آن بر موضوعش، مفاد این ساختار و گزاره اتمی را بیان کیفیتی محسوس درباره موضوعی خاص و هم‌زیستی موضوع و محمول معرفی کردند. نتیجه این دو نگاه متفاوت به این ساختار، شکل‌گیری استدلال حملی در منطق ارسطویی و ناکارآمدی گزاره اتمی در استدلال از نگاه رواقیان است. اما ابن‌سینا و پیروانش با کنار گذاشتن نگاه مقولاتی و فلسفی به معانی مفرد و با نگاهی ذهنی و مصداقی به مفاهیم، مفاد ساختار حملی و گزاره حملیه را صدق محمول بر موضوع و مصداق بودن ذات موضوع برای مفهومِ محمول معرفی می‌کنند. این نگاه به مفاد ساختار حملی، باعث شکل‌گیری استدلال اقترانی حملی در منطق سینوی می‌شود که منافاتی با استدلال‌های شرطی در این منطق ندارد. ازاین‌رو در این منطق، افزون‌بر استدلال حملی، استدلال‌های شرطی هم مطرح می‌شود. جمع میان حمل و شرط و استدلال حملی و شرطی در منطق سینوی، پژوهشگران منطق را با این پرسش روبه‌رو کرد که آیا منطق سینوی تلفیقی از منطق حمل ارسطویی و منطق شرط رواقی است یا آنکه ماهیتی مستقل از آن دو دارد؛ زیرا منطق ارسطویی و رواقی با یکدیگر ناسازگار بوده و جمع‌پذیر نیستند. در برابر پرسش یادشده، برخی از منطق‌پژوهان به دیدگاه تلفیق گرایش یافته‌اند. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و استدلالی ارائه می‌شود، قصد داریم با بیان تفاوت میان گزاره حملیه سینوی و بسیط ارسطویی و اتمی رواقی، نادرستی دیدگاه تلفیق را آشکار کرده و زمینه باور استقلال منطق سینوی از دو منطق دیگر را فراهم سازیم.