بدایة المجتهد و نهایة المقتصد ابن‌رشد؛ اثری ماندگار در تبیین منطقی فقه اسلامی

بدایة المجتهد و نهایة المقتصد ابن‌رشد که در این نوشتار از آن با نام «بدایة المجتهد» یاد می‌شود، کتابی است در علم فقه مقارن که با توجه به ذهن فلسفی ابن‌رشد، روش منطقی ویژه‌ای در آن به‌کار رفته است. برای اثبات این ادعا در نوشتار پیش‌رو، میان علم خلاف و فقه مقارن تفاوت نهادیم و مبنای فقه مقارن، جدلی دانسته شده که زمینه‌ساز برهان است، نه اسکات خصم. ازاین‌رو، مقاله حاضر درپی آن است تا این نوع فقه مقارن و روش منطقی آن را معرفی کند و نشانه‌های آن را در بدایة المجتهد نشان دهد. این مبحث در سه محور تبیین شده است: 1. فقه مقارن بر پایة جدل احسن بنا می‌شود و با ردیه‌نویسی متفاوت است؛ 2. جدل احسن، مقدمة برهان است؛ 3. ذهن فلسفی ابن‌رشد از این مطلب در بدایه بهره برده است.