فرامتن و توسعه دلالت‌های منطقی با تاکید بر استدلال‌های تاریخی مبتنی بر گزاره‌های دینی

استدلال تاریخی در میان دانشمندان مسلمان اساسا بر پایه دلالت‌های منطقی الفاظ بنا نهاده شده است. این رویکرد منطقی به رابطه بین لفظ و معنا، تا اندازه زیادی متاثر از رویکرد منطق‌دانان مسلمان و به صورت مشخص نظریه ایشان مبنی بر تقسیم سه گانه دلالت است. بر اساس این ایده، رابطه لفظ و معنا به یکی از صورت‌های «مطابقی، تضمنی و التزامی» است. اما این تقسیم سه گانه منطقی در تحلیل هرمنوتیکی گزاره‌های تاریخی چندان راهگشا نیست. در نظریه مطرح شده در این مقاله، نشان داده شده است که در ورای مقام بیان خبرواحد، می‌توان دلالت‌های دیگری را جستجو کرد. در یک رویکرد هرمنوتیکی، دلالت خبر واحد - به عنوان یک واحد مشخص در ادبیات فقهی - قابل توسعه است. بر این اساس، در کنار مقام بیان خبرواحد، دو اصطلاح دیگر نیز ظاهر می‌شوند. این دو دلالت که بر اساس فرامقام بیان خبرواحد، قابل توجیه است؛ عبارتند از : «تواتر معکوس» و «تواتر فضای متن». اساسا و به طور کلی در فرآیند استدلال‌های تاریخی، دو سطح از استدلال قابل تمایز است. سطح اول استدلال که بر مقام بیان خبرواحد استوار است و سطح دوم که مبتنی بر فرامقام بیان است.