جایگاه گزاره‌های ارزشی در قیاس و چالش‌های آن

تبیین «جایگاه گزاره‌های ارزشی در قیاس، از جهت استدلال پذیری آنها» به دلیل آثار ارزشمند آن در سرنوشت بشر، همواره از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. برخی از اندیشمندان این گزاره‌ها را استدلال‌پذیر می‌دانند و برخی نیز باور به استدلال‌پذیری آنها ندارند. برای پی‌بردن به دیدگاه درست، باید محتوا و خاستگاه مفردات گزاره‌های ارزشی و ارتباط میان این مفردات بررسی شود؛ سپس به واکاوی درباره انشایی یا اخباری بودن خود این گزاره‌ها بپردازیم. برخی از مفردات این گزاره‌ها، مفاهیم فلسفی و برخی دیگر، از مفاهیم اعتباری مبتنی بر واقعیات هستند. بنابراین، اگر محمول در گزاره‌های اخباری، حقیقی باشد، این گزاره‌ها جزو «صنعت برهان» به‌شمار می‌آیند؛ زیرا ارتباط میان موضوع و محمول در این گزاره‌ها واقعی خواهد بود؛ خواه موضوع از مفاهیم حقیقی باشد و خواه اعتباری. و چنانچه محمول گزاره‌های اخباری، اعتباری باشد، این گزاره‌ها جزو «صنعت شعر» شمرده می‌شوند؛ زیرا ارتباط میان موضوع و محمول در آن گزاره‌ها، اعتباری خواهد بود؛ خواه موضوع، اعتباری باشد، خواه حقیقی. اما در جملات انشایی، ارتباط حقیقی میان موضوع و محمول وجود ندارد.