کاستی‌ها و کامیابی‌ها در مفهوم‌شناسی شعر، بررسی تحلیلی دیدگاه منطق‌دانان مسلمان درباره شعر

شعر، در منطق نُه‌بخشی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. منطق‌دانان مسلمان در صناعات خمس، شعر را از لحاظ مفهوم و جنبه‌های دیگری همچون گونه‌شناسی یا کارکردشناسی کاویده‌اند. آنان در این بررسی، ازیک‌سو تحت‌تاثیر فن شعر ارسطو قرار دارند؛ زیرا، تلقی فن شعر به مثابه صنعت پنجم که از او به ارث رسیده بود، ایجاب می‌کرد چیستی و چگونگی آن، با دقت منطقی بررسی شود. ازسوی‌دیگر، منطق‌دانان مسلمان در زیست‌بوم فرهنگی متاثر از فضای عربی زندگی می‌کردند. ازاین‌رو، قواعد شعر را آن‌گونه می‌فهمیدند که از آن قلمرو بر می‌خاست. با نگرش به این دو سامانه فکری فرهنگی، مفهوم شعر نیازمند بررسی دوباره و کشف توفیق منطق‌دانان در رسیدن به برداشت درست از آن است. این جستار تلاش می‌کند در مرحله نخست تعاریف منطق‌دانان را کاویده و در مرحله دوم کاستی یا کامیابی آنان را در رسیدن به مفهوم شعر نشان دهد. روش بررسی، تحلیلی با رویکرد منطقی است. نتیجه بررسی آن است که منطق‌دانان با تاثیرپذیری از فرهنگ عربی، در مفهوم‌شناسی شعر، عناصری را به‌کار برده‌اند که ضرورتی به وجود آنها دیده نمی‌شود.