تحلیل کنش‌های گفتاری در استنادات قرآنی کتاب فتوحات شاهی با تاکید بر آیات جنگ و جهاد

آثار مکتوب دوره صفویه تعداد زیادی از آیات و روایات را در ابعاد اعتقادی و کاربردی در خود جای داده اند. آیات و روایات مبتنی بر نگرش نویسنده و مباحث مطرح شده انتقال دهنده مفاهیم خاصی هستند. این پژوهش در نظر دارد تا با روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از داده های کمی و کیفی، کنش‌های گفتاری استنادات قرآنی کتاب فتوحات شاهی را که بیشتر حول محور جنگ و جهاد به کار گرفته شده اند، بر اساس نظریه کنش گفتاری تحلیل کند و به این پرسش پاسخ دهد که بر مبنای این نظریه، استنادات قرآنی این منبع، چگونه و بسامد هر کنش گفتار به چه میزان بوده است؟یافته ها و نتایج پژوهش نشان می دهد که بیشترین کنش گفتاری استنادات قرآنی کتاب  فتوحات شاهی با تعداد 31 مورد از 59 مورد با 52.54  درصد، مربوط به کنش‌های اظهاری است. کنش‌های ترغیبی با 14 مورد به تعبیری با 23.72 درصد در مقام دوم از بیشترین استنادات قرار دارند. 11 مورد و به عبارتی 18.64 درصد از کنش‌ها به کنش‌های تعهدی اختصاص داشت و3 مورد و به عبارتی 5.08 درصد از کنشها به کنشهای عاطفی اختصاص داشت. هنگامی‌که کنش‌های اظهاری بیشترین بسامد را در متن داشته باشند، نشانه آن است که نویسنده قصد دارد به‌صورت شفاف و مستقیم حقایق و اطلاعات را به خواننده منتقل کند و این نوع کنش گفتاری در متون تاریخی و خبری بسیار رایج است.

an analysis of speech acts in the qurʾānic references of futuhat-i-firoz shahi focusing on ayahs of war and jihad

the written works of the safavid period contain a large number of ayahs and narrations in the dimensions of faith and practicality. based on the author's attitude and the discussed topics, ayahs and narrations convey certain concepts. the present descriptive-analytical research, using quantitative and qualitative data, aimed to analyze the speech acts of the qurʾānic references in the book futuhat-i-firoz shahi, which are mostly used around the axes of war and jihad, using searle’s speech act theory and to answer the question of how and to what extent was the frequency of each speech act in the qurʾānic references. the results of the research show that the most frequent speech acts of qurʾānic references in the book futuhat-i-firoz shahi are assertives, with 31 cases out of 59 cases (52.54%). direcrives, with 14 items (23.72%), are in the second place of the most cited acts. 11 cases, i.e. 18.64% of the acts, were found to be commissives, and three cases (5.08%) of the acts were expressives. this finding that assertive acts have the highest frequency in the text indicates that the author has intended to convey facts and information to the reader in a clear and direct manner, and this type of speech act is very common in historical and news texts.