جایگاه مدارس نظام در تحول آموزش نظامی دوره قاجار و پهلوی اول

«مدارس نظام» از انواع مدارس نظامی بود که از اواسط دوره قاجار با هدف توسعه آموزش‌های نظامی ایجاد شدند و در دوره پهلوی اول با عنوان مدارس کل نظام توسعه پیدا کردند. این مدارس در کنار سایر آموزشگاه‌های نظامی در راستای اصلاحات دولت‌مردان برای تحول ساختاری محتوایی در آموزش نظامی و تشکیل یک ارتش مدرن ایجاد شد. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی این پرسش است که مدارس نظام چه نقشی در توسعه و تحول آموزش نظامی دوره قاجاریه و پهلوی اول داشته است. بدین منظور با روش تحلیل تاریخی به زمینه‌ها و ضرورت‌های شکل‌گیری مدارس نظام پرداخته شده و سپس با بررسی ساختار و عملکرد این مدارس در دوره قاجار و پهلوی اول، نقش آنها در روند مدرن سازی و تحول آموزش نظامی ایران تحلیل شده است؛ و به این نتیجه رسیده که مدارس نظام دوره قاجاریه در اصل در رقابت با مدرسه دارالفنون و غالباً با اهداف سیاسی و شخصی تاسیس شده است. با اینکه این مدارس به سبب محدود بودن و عدم تنوع و ساختار بسته آموزشی، منشا تحول خاصی در آموزش نظامی دوره قاجار نشدند، در دوره پهلوی به دلیل تشکیلات منسجم خود و کیفیت آموزشی مورد قبول و تربیت دانش‌آموزان، در روند نوسازی آموزش نظامی و غیرنظامی سهم قابل‌ملاحظه‌ای ایفا کردند.

the position of military schools in the evolution of military education during the first qajar and pahlavi i periods

with the aim of developing military education, the nezām schools were established in the middle of the qajar period and were developed more and more during the pahlavi i period as madares e nezām. these schools were established along with other military schools in line with the reforms of the statesmen for the structural content evolution in military education and the formation of a modern army. this study, using the historical analysis method, was primarily aimed at illuminating the role nezām schools played in the development and evolution of military education during the qajar and pahlavi i periods. the research concluded that the schools of the qajar period were originally founded in competition with dār ul funun school often to serve the political and personal goals of princes and military commanders. therefore, although the nezām schools failed to bring about a specific change in the military educational system of the qajar period due to their limited number, lack of variety and structure of the educational package, they played a significant role in the process of military education and public educational modernization during the pahlavi i period thanks to their coherent organization, acceptable educational quality and training of students and candidates for military purposes.