بررسی ترکیب جمعیتی، ساختار سپاه و سلاح‌های سلجوقیان کرمان

ملک قاورد سلجوقی پس از پیروزی بر بقایای دیلمیان حاضر در کرمان، حکومت محلی قدرتمندی را پایه گذاری کرد که حدود یک قرن و نیم (583-442 ه.ق) دوام آورد. آنچه مسلّم است تشکیلات نظامی و ساختار سپاه سلجوقیان کرمان تاثیری غیرقابل انکار در دوام این حکومت داشت. در همین راستا نوشتار حاضر با بهره گیری از روش مطالعات تاریخی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی در صدد پاسخگویی به این پرسش است که تشکیلات نظامی و ترکیب جمعیتی سپاه سلجوقیان کرمان چگونه بوده و آنان از چه تاکتیک های نظامی و افزار و ادوات جنگی استفاده می کردند؟ یافته های پژوهش نشانگر آن است که سلجوقیان کرمان در تشکیلات سپاه خود، ساختار نظامی حکومت های قدرتمندی همچون سلجوقیان بزرگ و غزنویان را الگو قرار داده و سپاهی چندقومیتی را ایجاد کرده بودند. البته آنچه در ساختار نظامی و ترکیب جمعیتی سپاه سلجوقیان کرمان به ویژه در اواخر این حکومت تاثیرگذار بوده، اقتدار روزافزون اُمرا و اتابکان و دخالت های فراوان آن ها در امور سپاه است. اتابکانی همچون خواجه مویدالدین ریحان، خواجه علاءالدین بزقش و خواجه قطب الدین محمد که هر کدام فوجی از غلامان زرخرید خود را وارد سپاه کرده و با تغییر در ترکیب جمعیتی سپاه، منافع خود را می جستند.

investigating demographic composition, structure of the army and weapons of the seljuks of kerman

after defeating the remnants of the dilmians present in kerman, the seljuk king qavurt established a powerful local government that lasted for about a century and a half (442-583 ah). undoubtedly one of the factors of the durability of this government was the military organizations and the structure of their corps. therefore, the present article, using the method of historical studies, aims to answer the question of the military organization and population composition of the seljuk army of kerman. the findings of the research indicate that the seljuks of kerman had modeled the military structure of powerful governments such as the great seljuks and the ghaznavids in their army formations and had created a multi-ethnic army. of course, the influential factor in the military structure and demographic composition of the seljuk corps of kerman, especially at the end of their rule, was the growing authority of the rulers and atabakans and their many interventions in the affairs of the corps. atabakans such as khaje muayyid al-din rayhan, khaje ala al-din boozghosh, and khaje qutb al-din muhammad each brought a group of their slaves into the army and sought their own interests by changing the demographic composition of the army.