عملکرد سازمان چریک‌های فدایی خلق علیه حکومت پهلوی در جنگ‌های چریکی شهری

مبارزات چریکی در قرن بیستم استراتژی مهم‌ برخی سازمان‌ها و گروه‌های سیاسی در بعضی کشورها مانند چین، کوبا، الجزایر، برزیل و ایران به شمار می‌رفت. مبارزه چریکی رابطه مستقیمی با مکان‌ جغرافیایی دارد؛ شهر و روستا عمده‌ترین این مکان‌ها برای انجام نبردهای پارتیزانی به شمار می‌روند. در ایران گروه‌هایی با اتخاذ رویکرد مسلحانه و مشی چریکی وارد عرصه مبارزه با رژیم پهلوی شدند که در میان آن‌ها سازمان چریک‌های فدایی خلق را می‌توان آغازگر این جریان‌ در عرصه عمل قلمداد کرد. پژوهش حاضر سعی دارد با رویکرد توصیفیتحلیلی و تکیه‌بر منابع اسنادی و کتابخانه‌ای به این پرسش‌ها پاسخ دهد که چه عواملی سبب شد فداییان خلق اولویت مبارزات خود را جنگ چریکی در شهر قرار دهند؟ و نتایج عملکردشان در این زمینه علیه حکومت پهلوی چه بود؟ یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که عوامل عمدۀ شکست عملیات سیاهکل، ویژگی‌های کالبدیفضایی شهرها، محوریت گروه پویاناحمدزاده در سازمان و تاثیرپذیری از الگوهای موفق مبارزات چریکی شهری در سایر کشورها به تمرکز فعالیت‌های سازمان در شهر انجامید. همچنین عملکرد سازمان نشان می‌دهد پس از انتقال فعالیت‌ها به شهر، نبردهای چریکی در چهار شیوه تهاجم، خرابکاری، اعدام انقلابی و تبلیغات مسلحانه با موفقیت‌ بیشتری همراه شد.

Performance of the Organization of Iranian People’s Fedai Guerrillas against Pahlavi Rule in Urban Guerrilla Wars

Guerrilla fight in the twentieth century was considered as an important strategy for some political groups and organizations across different countries like China, Cuba, Algeria, Brazil, and Iran. Guerrilla fight is directly linked to a geographical place. Therefore, cities and villages are regarded as the main places for the operation of partisan battles. In Iran, some groups adopting an armed policy and guerrilla strategy embarked on combatting the Pahlavi Regime, among which the Organization of Iranian People’s Fedai Guerrillas (OIPFG) can be considered as the initiator of this action in practice. The present research aimed to identify the factors making Iranian People’s Fedia Guerrilas choose cities as their places of priority for the guerrilla warfare and the results of their performance in their urban guerrilla warfare against Pahlavi Regime. The findings of this study using a descriptiveanalytical approach and based on documents and library texts show that the following four major factors made the OIPFG centralize its activities in the urban areas: the failure in Siah’kal operation, physicalspatial features of cities, the centrality of the PooyanAhmadzadeh group in the OIPFG, and the emulation of successful patterns of urban guerrilla warfare in other countries. Furthermore, the performance of the OIPFG shows that after their failure in Siah’kal and the transfer of their activities to the cities, guerrilla battles gained more success in four ways of assaults, sabotage, revolutionary executions and armed propaganda.