گونه‌شناسی تحولات و ساختار قدرت نظامی مُرابِطون (441-541 ه.ق/ 1049-1147م)

مُرابِطون به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دولت‌های اسلامی در قرن پنجم هجری/ یازدهم میلادی، پس از تثبیت قدرت و ایجاد مشروعیت، مغرب و اندلس را تحت حاکمیت خود درآوردند. آن‌ها نخست جنبش خود را در صحرا ایجاد کرده و سپس با برنامه‌ریزی منظم و تحول تشکیلات نظامی، موفق شدند دولتی منسجم ایجاد کنند. برتری بر قبایل مختلف مغرب و تسلط بر آن‌ها از یک طرف و حضور در اندلس و جهاد در برابر مسیحیان از طرف دیگر، باعث شکل گیری قدرت سیاسی مُرابِطون گشت. براین اساس بررسی و تحلیل تحولات، ساختارها و تشکیلات نظامی مُرابِطون در استقرار حاکمیت آن‌ها، اهمیت بسزایی دارد. ازاین‌رو پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی و با تاکید بر منابع این دوره تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که چه عواملی باعث شکل گیری قدرت نظامی مُرابِطون شد؟ و مُرابِطون چه تغییراتی در تشکیلات نظامی ایجاد کردند؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که مُرابِطون در ابتدا از ظرفیت های مغرب برای ایجاد قدرت نظامی سود جسته و حاکمیت خویش را تثبیت کردند، سپس ساختار ارتش را سامان داده و با طرح جهاد به اندلس راه یافتند. آن‌ها در این مرحله به توسعه ارتش، نوآوری و برنامه ریزی جهت نبردهای مختلف مبادرت ورزیدند.

A Typology of Evolutions and Structure of the Almoravids Military Power (441541 AH/ 10491147 AD)

The Almoravids as one of the most important Islamic states in the fifth century AH (the eleventh AD), after consolidating power and establishing legitimacy, ruled Maghreb and Andalusia. They first formed the movement in the Sahara and then succeeded to establish a government by careful planning and changing the military organization. On the one hand, supremacy over the various Maghreb tribes and domination over them, and the presence in Andalusia and jihad against the Christians, on the other hand, led to the formation of the Almoravids political power. Therefore, the analysis of the role of the evolutions and organization of the Almoravids in the establishment of their rule has been considerably important. Accordingly, the present study with a descriptiveanalytical approach and by emphasizing the sources about and of this period tried to investigate the causes of the formation of the military power of the Almoravids and the changes they made in the military organization. The findings indicate that the Almoravids initially exploited the Maghreb’s capacity for hegemony of power and established their sovereignty. Then they reformed the structure of the army and advanced to Andalusia for jihad. At this stage, they developed and innovated the army, and planned for various battles.