نظام موازنه قوا در اروپا و تاثیر آن بر جنگ های ایران روسیه (1219-1228 ه.ق)

تاریخ روابط ایران و روسیه با دو جنگ و دو معاهده ننگین گلستان و ترکمانچای پیونده خورده است. اگرچه شروع این جنگ‌ها دلایل داخلی داشت، اما حوادث بین‌المللی نیز بر شروع و پایان آن‌ها بی‌تاثیر نبود. سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که تحولات اروپا، همچون ظهور ناپلئون و تلاش برای برقراری سیستم موازنه قوا توسط کشورهای اروپایی، چه تاثیری بر دور اول جنگ‌های ایران و روسیه گذاشت؟ فرضیه اصلی پژوهش این است که نظام موازنه قوا در اروپا موجب شد تا بازیگران اروپایی به‌جای رویارویی با یکدیگر، بر سر مستعمرات و سایر دولت‌های کوچک وارد مذاکره و چانه‌زنی شده و دست یکدیگر را برای تصرف یک سرزمین یا بخش‌هایی از آن باز گذارند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تلاش انگلیس برای مهار فرانسه و برقراری موازنه قوا در اروپا و نیز محافظت از منافع خود در هندوستان فضایی را برای روس‌ها فراهم آورد تا با بهره‌گیری از بستر سیاسی موجود و بدون حضور رقیب ثالث دست به اشغال و تصرف بخش‌هایی از سرزمین ایران بزند. برای انجام پژوهش حاضر از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است.

System of Balance of Power in Europe and Its Impact on the First Round of RussoPersian Wars (18041813)

The history of Iran and Russia is tied to two wars and two infamous Gulistan and Turkmenchay treaties. Although these wars began for some domestic reasons in both countries but international events affected their beginning and end as well. The question arising here is how developments in Europe, such as the rise of Napoleon, and especially the attempt by European countries to establish a system of balance of power, influenced the first round of RussoPersian wars. The main hypothesis of the present study, carried out taking a descriptiveanalytical approach, is that the system of balance of power in Europe caused European actors to negotiate and bargain over colonies or other small states to capture a land or parts of it instead of confronting each other in Europe. The research findings show that the British effort for the containment of France and establishing a balance of power in Europe, as well as protecting its interests in India, provided Russians with an opportunity to occupy and capture parts of Iran without the presence and intervention of a thirdparty opponent.