پارادایم تاریخ‌نگاری نظامیِ محمدجواد مشکور

تاریخ‌نگاری از زمان باستان تا امروز، رویکردهای متفاوتی را پشت سر گذاشته و برحسب پارادایم‌های متفاوت، اشکال متفاوتی از تاریخ‌نگاری شکل‌گرفته است. اساساً تاریخ‌نگاری در ایران تا دوره مشروطه، تاریخ‌نگاری سیاسی نظامی است و آشنایی با روش و بینش‌های جدید تاریخ‌نگاری از دوره مشروطه به بعد، باعث برآمدن گفتمان‌های گوناگون تاریخی شد. ازجمله مهم‌ترین مورخین دوره پسا مشروطه، می‌توان به محمدجواد مشکور اشاره کرد. تاریخ‌نگاری محمدجواد مشکور متاثر از دوره پهلوی است و تاریخ‌نگاری نظامی او در این گفتمان رشد یافته است. ازاین‌رو این پژوهش در نظر دارد تا با روش توصیفی تحلیلی تاریخ‌نگاری نظامی او را مشخص کند و سعی می‌کند به این سوال پاسخ گوید که پارادایم تاریخ‌نگاری نظامی مشکور چیست؟ یافته‌های پژوهش حکایت از این امر دارد که مشکور در تاریخ‌نگاری نظامی خود رویکردی اثبات گرایانه دارد. چراکه به نظر می‌رسد مشکور به لحاظ هستی‌شناسی قائل به‌واقع‌گرایی بود و صرفاً به شناخت واقعیت‌های تاریخی اهتمام ورزید و به لحاظ معرفت‌شناسی محقق و سوژه‌های موردتحقیق را موجودیت‌های جدا از یکدیگر می‌دانست که از یکدیگر تاثیر و تاثر نمی‌پذیرند و گذشته را به‌سان یک واقعیت ثابت می‌دانست و این واقعیت‌گرایی جایی برای نسبی‌گرایی نمی‌گذارد و از منظر روش‌شناسی قائل به روش توصیفی تحلیلی بود.

The Paradigm of the Military Historiography of Mohammad Javad Mashkoor

Historiography from ancient times to the present day has gone through different approaches and according to different paradigms, different types of historiography have been formed. Basically, until constitutional revolution, Iranian historiography is politicalmilitary and the familiarity with the method and the new insights of historiography from that era onward made different historical approaches emerge. One of the most important historians of the postPahlavi era is Mohammad Javad Mashkoor whose military historiography grew within this discourse. This study thus intends to determine his military historiography taking a descriptiveanalytical approach. It attempts to address the question of the paradigm of Mashkoor’s historiography. The findings of the study indicate that Mashkoor adopts a positivist approach in his military historiography because he seems to have ontologically believed in realism and merely attempted at realizing historical facts. Epistemologically, he considered the researcher and the subjects under study as separate entities that do not affect each other. He also assumed past as a fixed reality and this sort of realism does not allow any room for relativism. Finally, from the methodological point of view, he believed in the descriptiveanalytical method.