واکاوی گزارش‌های واقعه ملاسرا و قتل حیدر عمواوغلی در نهضت جنگل (با تکیه‌ بر روش محورهای معنادهی استنفورد)

از واقعه ملاسرا که مقدمه فروپاشی نهضت جنگل بود، گزارش‌های متعددی در قالب روایت‌های دست‌اول و دست‌دوم موجود است. راویان این ماجرا عمدتاً به دو گروه تقسیم می‌شوند: عده‌ای که با در نظر گرفتن حوادث قبل و هم‌زمان با این رخداد آن را گزارش کرده‌اند و برخی که واقعه را با توجه به پیامدها و نتایج آن و یا فقط با در نظر گرفتن حوادث هم‌زمان با واقعه تحلیل نموده‌اند. روایت این گروه‌ها که با نوعی سهل‌انگاری یا سطحی‌نگری همراه است، این سوال را مطرح می کند که عاملان واقعه ملاسرا و قتل حیدر عمواوغلی چه افراد یا جناح‌هایی هستند؟ هدف از این پژوهش آن است که گزارش‌های واقعه ملاسرا و قتل حیدرخان را مورد مداقه قرار دهد. بررسی‌های مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی، نشان می‌دهد با این که هر کدام از گزارش‌ها نواقصی به همراه دارند، می‌توان وقایع مزبور را حاصل مشارکت خواسته یا ناخواسته جناح‌های مختلف مرتبط با نهضت جنگل دانست. به نظر می‌رسد، عاملان واقعه ملاسرا بی‌ارتباط با قتل حیدرخان نبوده‌اند و در این میان نقش عوامل دولت انگلیس پررنگ‌تر است.

Investigation of Mollasara Incident Reports and the Assassination of Haydar Khan Amooghli in Jangal Movement Drawing on Michael Stanford’s Method of Axes of Giving Meaning

There are several reports in the form of first and secondhand accounts from Mollasara incident which led to the collapse of the Jangal Movement. This incident has been mainly recounted by two types of narrators: those reporting it by considering the events prior to and concurrent with it and others who have analyzed it in terms of its consequences or have only taken concomitant events into account. The narratives of both these groups, accompanied by some sort of leniency or superficiality, have caused ambiguity in the identification of the perpetrators, persons or factions, of the incident. The present study thus aims to examine the reports of Mollasara incident and the assassination of Haydar Khan Amooghli. The results of this descriptiveanalytical examination show that although each report has its own defects, the incident could have been a function of deliberate or unwanted participation of various factions associated with the Jangal Movement. It appears that the offenders of Mollasara incident had something to do with the murder of Haydar Khan Amooghli and that the role of the agents of the British government is more noticeable than others.