مداخله بشردوستانه در حقوق بین‌الملل با تاکید بر مداخله نظامی ناتو در کوزوو

منشور ملل متحد با اتکا بر وقایع تاریخی، توسل به زور را به طور مطلق در حقوق و روابط بین‌الملل ممنوع کرد. با این حال، لزوم پیش‌بینی موارد توسل به زور در راستای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی اقتضا دارد که با نظام‌مندکردن امکان توسل به زور و نهادینه‌سازی آن در قالب نظام ملل متحد و از مجرای شورای امنیت تلاش شود تا این امرتنها در مواردی مجاز باشد که واقعیات جامعه بین‌المللی توسل به نیروی نظامی را منطقاً توجیه و بلکه تجویز می‌کند. اگرچه دفاع مشروع و مجوز شورای امنیت دو استثنائی است که در منشور ملل متحد برای نیل به این هدف پیش‌بینی شده است؛ با این حال، در دهه‌های اخیر، مفهومی تحت عنوان مداخله بشردوستانه نیز مطرح شده و برخی از دولت‌ها آن را به عنوان استثنایی دیگر برای توسل به زور قلمداد کرده‌اند. سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا مداخله ناتو در مخاصمه کوزوو در چارچوب تعریف مداخله بشردوستانه در حقوق بین الملل قرار می گیرد؟ آیا می‌توان مدعی شد که یک عرف جدید و یا به تعبیر دیگر، استثنایی نوین در خصوص قاعده ممنوعیت توسل به زور در حال شکل‌گیری است؟ در پاسخ می توان چنین فرض کرد که در حال حاضر، هیچ‌گونه استثنای جدیدی بر قاعده منع توسل به زور، تحت عنوان استثنای مداخله بشردوستانه، پذیرفته نشده و کماکان دفاع مشروع و مداخله با مجوز شورای امنیت تنها موارد استثنای قاعده مذکور در حقوق بین‌الملل است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با مراجعه به اسناد و مدارک مرتبط، به بررسی این مفهوم و سنجش اعتبار چنین ادعایی می‌پردازد.