تحلیل روند موضوعی تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در زمینه هوش مصنوعی در علوم پزشکی: مطالعه علم سنجی

هدف: با عنایت به نقش پررنگ هوش مصنوعی در تحولات حوزه سلامت، شاهد رشد چشمگیر پژوهش های مرتبط در سطح بین المللی و به تبع آن در ایران هستیم. لذا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل نظام­مند تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در این حوزه حیاتی صورت پذیرفته است.روش­ها: این مطالعه از نوع کاربردی و با استفاده از فنون کتاب سنجی و ترسیم شبکه های همکاری علمی در جهت ارزیابی تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در حوزه هوش مصنوعی و علوم پزشکی انجام شده است. داده های مورد استفاده شامل تولیدات علمی مربوطه در پایگاه اطلاعات علمی woscc بوده است. از نرم افزار bilbiometrix زبان برنامه نویس r  و محیط گرافیکی biblioshinyجهت تحلیل داده ها استفاده شده است.نتایج: نتایج نشان داد که تولیدات علمی در حوزه هوش مصنوعی در علوم پزشکی در ایران از سال 2015 به بعد به طور قابل توجهی افزایش یافته است، که این روند در سال های 2023 و 2024 به اوج خود رسیده است. شبکه همکاری علمی میان پژوهشگران ایرانی پراکنده است و کشورهای ایالات متحده، چین و کانادا بیشترین همکاری های بین­المللی را با پژوهشگران ایرانی داشته ­اند. تحلیل موضوعی نشان داد که موضوعات اساسی مانند یادگیری ماشین و یادگیری عمیق به عنوان پایه و اساس تحقیقات در مطالعات مطرح هستند، همچنین اخیراً موضوعات نوظهور مانند پزشکی شخصی سازی شده و بهینه سازی سراسری توجهات بیشتری را به خود جلب کرده اند.نتیجه گیری: ارتقاء پژوهش های مرتبط با هوش مصنوعی در حوزه سلامت در ایران، مستلزم تقویت همکاری های علمی در سطح ملی و بین المللی، تمرکز بر موضوعات نوظهور و دارای اولویت ملی، و بهره گیری از آخرین دستاوردهای هوش مصنوعی است. این امر می تواند به بهبود کمی و کیفی تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در این حوزه منجر شود.

analysis of thematic trends in scientific publications of iranian researchers in artificial intelligence for medical sciences: a scientometric study

introduction: recognizing the rapid growth of ai research in medical sciences, the present study aims to examine and analyze the scientific publications of iranian researchers in the field of artificial intelligence (ai) in medical sciences.methods: this applied study employed scientometric techniques and the construction of scientific collaboration networks to evaluate the scientific output of iranian researchers in the field of ai and medical sciences. the data used in this study comprised relevant scientific publications from the woscc database. for data analysis, the bibliometrix package of the r programming language and the biblioshiny graphical interface were utilized.results: the findings reveal a substantial growth in the volume of scientific publications on ai in medical sciences in iran, particularly in recent years. the peak years of 2023 and 2024 signify a significant milestone in this field. the scientific collaboration network among iranian researchers is dispersed, with the united states, china, and canada having the most international collaborations with iranian researchers. thematic analysis revealed that fundamental topics such as “machine learning” and “deep learning” are the foundation of research in the field. additionally, emerging topics such as “personalized medicine” and “global optimization” have recently attracted more attention.discussion: to significantly advance ai and medical sciences in iran, it is essential to strengthen scientific collaborations and prioritize high-impact research topics. by leveraging cutting-edge ai techniques, we can improve the quality and quantity of research output by iranian researchers.