برخی جنبه های اپیدمیولوژیک عقرب گزیدگی و ترکیب گونه های عقرب در شهرستان باشت، استان کهگیلویه و بویراحمد

هدف: عقرب گزیدگی یکی از مشکلات بهداشت و پزشکی است که در مواردی می تواند سبب مرگ انسان شود. این مطالعه با هدف تعیین برخی جنبه های اپیدمیولوژیک و شناسایی گونه های مختلف عقرب در شهرستان باشت انجام گرفت.روش‌ها: در این مطالعه توصیفی داده های اپیدمیولوژیکی موارد عقرب گزیدگی از پرونده های موجود در مرکز بهداشت شهرستان باشت طی سال های 1390 الی1396 استخراج گردید. همچنین در نیمه اول سال 1401 از عقرب های شهرستان باشت استان کهکیلویه و بویر احمد نمونه برداری گردید. نمونه های جمع آوری شده به آزمایشگاه گروه حشره شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز منتقل و با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی شدند.یافته ها: تعداد 103 عقرب از چهار گونه مزوبوتوس اپئوس (mesobuthus eupeus)، آندرکتانوس کراسیکودا (androctonus crassicauda ) و همیسکورپیوس لپتروس (hemiscorpius lepturus) بود. یشترین و کمترین فراوانی گونه ها به ترتیب mesobuthus eupeus و scorpio maurus بودند. نتایج این مطالعه نشان داد شیوع عقرب‌گزیدگی در مردان نسبت به زنان بیشتر است. سنین 10 تا 29 سال در مردان به عنوان جمعیت‌پرخطر شناخته می‌شوند. همچنین ارتباط آماری معنی داری بین عقرب گزیدگی و فصل تابستان مشاهده گردید.نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه وضعیت هشدار بهداشتی و پزشکی را در منطقه نشان می دهد. با توجه به شیوع بالای عقرب گزیدگی و وجود عقرب های بسیار خطرناک در این منطقه در فصول گرم ، آموزش بهداشت در مورد راهکارهای پیشگیری از گزش و اقدامات پس از گزش به ساکنان منطقه ضروری به نظر می رسد.

some epidemiological aspect of scorpion stings and species composition of scorpions in basht, kohgiluyeh and boyer-ahmad province

introduction: scorpion stings are a significant public health and medical issue that can sometimes result in human fatalities. this study aimed to determine various epidemiological aspects and identify different scorpion species in basht.methods: in this descriptive study, epidemiological data on scorpion sting cases were extracted from health center records in basht from 2011 to 2017. additionally, scorpions were sampled from basht, kohgiluyeh & boyer-ahmad province, iran, during the first half of 2022. the collected samples were transferred to the medical entomology laboratory at shiraz university of medical sciences and identified using valid keys.results: a total of 103 scorpions from four species including mesobuthus eupeus, androctonus crassicauda, hemiscorpius lepturus, and scorpio maurus were collected in basht. the most and least abundant species were mesobuthus eupeus and scorpio maurus, respectively. the results indicated that the prevalence of scorpion stings was higher in men than in women, with males aged 10 to 29 identified as the high-risk population. a significant statistical correlation was observed between scorpion stings and the summer season. conclusion: the findings of this study underscore a significant public health and medical concern in the region. due to the high prevalence of scorpion stings and highly dangerous scorpions during the warm seasons, educating residents on preventive measures and appropriate post-sting actions is crucial.