‌‌بررسی خصوصیات بیواکولوژی ناقلین مالاریا در مناطق مختلف جغرافیایی در شهرستان بندرعباس در سال 1393

مقدمه: پشه های آنوفل تنها ناقل بیولوژیک مالاریا هستند. در ایران مالاریا به عنوان مهمترین بیماری منتقله بوسیله پشه ها در جنوب و جنوب شرقی کشور به ویژه در استان هرمزگان شناخته شده است. شهرستان بندرعباس جزء کانونهای بیماری مالاریا در جنوب ایران محسوب می شود. با توجه به اهمیت پشه های آنوفل در انتقال بیماری مالاریا و کنترل ناقلین به عنوان یک استراتژی مهم برای پیشگیری از این بیماری، این مطالعه با هدف تعیین برخی از خصوصیات بیواکولوژی ناقلین مالاریا در مناطق مختلف جغرافیایی در شهرستان بندرعباس انجام شد.روش ها : این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بود که در سال 1393 انجام شد. لارو پشه های آنوفل با استفاده از ملاقه و به روش استاندارد جمع آوری شدند. پشه های بالغ آنوفل با استفاده روشهای هند کچ وتوتال کچ جمع آوری و ترکیب گونه ای و وفور ماهیانه آنها تعیین گردید. نمونه های جمع اوری شده لارو و بالغ آنوفل بر اساس صفات مرفولوژیک و با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر تعیین هویت شدند.نتایج: در این مطالعه جمعاً 588 عدد لارو و 1742 پشه بالغ از پناهگاه های داخلی و خارجی در طی مطالعه صید شد که شامل گونه های آنوفل استفنسی، آنوفل دتالی، آنوفل سوپرپکتوس، آنوفل فلوویاتلیس، آنوفل کولیسیفاسیس، آنوفل سرژانتی، آنوفل تورخدای، آنوفل مغولنسیس و آنوفل آپوکای بودند. گونه غالب در نواحی کوهستانی و دشت به ترتیب آنوفل کولیسیفاسیس و آنوفل دتالی بودند. حداکثر فعالیت فصلی ناقلین در نواحی کوهستانی و دشت به ترتیب در ماههای تیر و مهر بود.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش پشه های آنوفل ناقل مالاریا در شهرستان بندرعباس دارای تنوع گونه ای و انتشار زیادی هستند. آگاهی از بیولوژی و وفور ناقلین در مناطق مالاریا خیزی همچون شهرستان بندرعباس ضروری است تا در صورت بروز بیماری بر اساس یافته های تحقیقات آن امکان پیشگیری و کنترل بیماری وجود داشته باشد.

Bioecological characteristics of malaria vectors in different geographical areas of Bandar Abbas county, 2014

ABSTRACTIntroduction: Anopheles mosquitoes are the only malaria biological vectors. Malaria is one the most important mosquitoborne disease in south and southeast of Iran, especially in Hormozgan Province. Bandar Abbas County is one of the important malaria endemic areas in south of Iran. Considering the importance of anopheline mosquitoes in malaria transmission and vectors control strategy for prevention and control of disease, this study was conducted to determine some of the bioecological characteristics of malaria vectors in different geographical areas of Bandar Abbas county.Methods: This crosssectional study was conducted in 2014. The anopheline larvae were collected using the standard dipping method. Adult mosquitoes were collected using Total catch and Hand catch and their species composition and monthly abundance were determined. The Larvae and adult mosquitoes were identified using a morphology basedkey.Results: In this study, in total 588 larvae and 1742 adult anopheline mosquitoes were collected and identified. They comprised of nine species: Anopheles stephensi, An. dthali, An. superpictus, An. fluviatilis, An.culicifacies, An. sergenti, An. turkhudi, An. moghulensis and Anopheles apoci.Anopheles culicifacies and An. dthali were predominant species in mountainous and plain areas, respectively. The peak seasonal activity of malaria vectors in mountainous and plain areas were in July and October, respectively. Conclusion: This study showed a high anopheline species abundance in BandarAbbas county. knowledge of biological characteristics and abundance of malaria vectors in malarious areas such as BandarAbbas is essential for control and prevention of disease during epidemic situations.