جایگاه خرافه‌گرایی و خرافه‌ستیزی در فکر سیاسی ایران (با تاکید بر عصر قاجار)

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش و تاثیرات «خرافه»، در توسعه نیافتگی سیاسی دوره قاجار بود. در این راستا ارتباط فرهنگ خرافه‌گرا با توسعه نیافتگی دوره قاجار و تاثیر آن در فرهنگ سیاسی غیرمشارکتی مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش کیفی علّی و مبتنی بر رویکرد تاریخی و جامعه‌شناسی بوده و نتایج نشان داد، در مجموع فرهنگ خرافه‌گرای قاجار با رویکردهای غیرعلمی، غیرعقلی و غیردینی جامعه ایران را به انحطاط کشانید و یا دست کم موجب توسعه‌نیافتگی سیاسی شد. در واقع اعتقاد به خرافه و خرافه‌گرایی در این عصر به نبود عقلانیت و حاکمیت ذهن اسطوره‌ای می‌انجامید و همین امر زمینه استبداد سیاسی و در نهایت توسعه‌نیافتگی سیاسی را فراهم می‌کرد.

Tendency to Superstition and Antisuperstition in Iran’s Political Ideology (with Emphasis on the Qajar Dynasty)

The purpose of the present study is to review the effects of “superstition” on the political underdevelopment in the Qajar dynasty. In this regard, the relationship between the superstitious culture and underdevelopment in the Qajar dynasty and the effects of superstition on the nonparticipative political culture back then were studied. The method of study was causalqualitative based on the historical and sociological approach; and the results showed that the superstitious culture of the Qajar dynasty with its nonscientific, irrational, and nonreligious approach led the Iranian society to decadence or at least political underdevelopment. Indeed, the tendency to superstition and people’s belief to such false ideas during that age led to irrationality, dominance of mythological mentality, political dictatorship, and finally political underdevelopment.