اقتصاد رانتیری، دولت و طبقه متوسط فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران

هدف پژوهش حاضر تبیین جایگاه و وضعیت اقتصاد رانتیری، دولت و طبقه متوسط فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران بود. در این راستا، بعد از مفهوم‎‌شناسی رانت و اقتصاد رانتیری، ویژگی‌های دولت رانتیر، ماهیت طبقات اجتماعی در ایران و تاثیر دولت رانتیر بر طبقه متوسط جدید و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تاثیر اقتصاد و دولت رانتیری در مهاجرت و شهرنشینی، توسعه مراکز آموزشی و دانشگاهی، توسعه رسانه‌ای و تیپ‌شناسی طبقه متوسط فرهنگی از دیگر مباحث مورد بررسی در این پژوهش بودند. نتایج این پژوهش که با بهره‌گیری از جامعه‌شناسی تاریخی و رویکرد توصیفی تحلیلی انجام شد، نشان داد طبقه متوسط فرهنگی همانی را می‌خواهد که طبقه متوسط جامعه صنعتی می‌خواهد، ولی از نظر اقتصادی دارای آن جایگاه نیست. این طبقه فشار می‌آورد تا ارزش‌های خود همچون حقوق شهروندی، حس مشارکت‌جویی در تصمیم‌گیری‌ها، تقویت ارزش‏های فرهنگی نوین و سبک زندگی مدرن را به دولت‌های پس از انقلاب اسلامی که از ساختی رانتیری برخوردار هستند، تحمیل کند.

Rentier Economy, state and the Cultural Middle Class in the Islamic Republic of Iran

The purpose of this study was to explain the status and position of rentier economy, state and Cultural middle class in the Islamic Republic of Iran. In this regard, after the concept of rent and rentier economics, the characteristics of rentier state, the nature of social classes in Iran and the influence of rentier state on the new and cultural middle class were studied. Also, the impact of rentier economy and state on migration and urbanization, development of educational and academic centers, media development and typology of the cultural middle class were other topics considered in this study. The results of this study, using historical sociology and a descriptiveanalytical approach, showed that the cultural middle class wants what the middle class wants in the industrial society, but economically it does not. This class is pushing to impose its values ​​such as citizenship rights, a sense of participation in decisionmaking, the reinforcement of modern cultural values, and the modern lifestyle of postrevolutionary states that enjoy a rentier structure.