بررسی اندیشه سیاسی سید اسدالله خرقانی

سید اسدالله خرقانی ازجمله شخصیت‌های درجه دومی است که در جریان نهضت مشروطه حضور موثر داشته و در به صحنه کشاندن شخصیت‌های دینی و سیاسی درجه اول موثر بوده است. وی در ضمن فعالیت‌های سیاسی، به فعالیت‌های دینی و علمی نیز می‌پرداخت و سرانجام باعث پیدایی مشی خاصی در اسلام‌شناسی به نام قرآن گرایی یا بازگشت به قرآن شد. سوال اصلی این پژوهش این است که ویژگی اساسی نگرش خرقانی به متون دینی و به‌طور خاص قران چیست؟ در پاسخ نویسنده معتقد است که خرقانی در مواجهه با مسائل دنیای جدید به دنبال روش جدید در فهم قران و بازخوانی قران بر اساس مسائل و مشکلات جدید است. وی در مواجهه با پرسش‌های و نیازهای تازه‌ی عصر جدید که با انقلاب مشروطه در سپهر سیاست ایران مطرح شد و ما در معارف قبلی دینی و سنتی پاسخ آن‌ها را نداشتیم ایده بازگشت به قران را مطرح نمود. همین روش و تلاش وی برای استخراج آموزه‌های جدید از قران به اندیشه سیاسی سید اسدالله خرقانی جهت‌گیری خاصی را بخشید و وی به برداشت‌های متفاوتی از قران در باب مفاهیمی چون حاکمیت، حق الهی حکومت، مبنا و محدوده حقوق خصوصی و عمومی، محدوده قانون و قانون‌گذاری دست یازید و درنهایت به طرح دموکراسی اسلامی رسید. این پژوهش با تکیه‌بر منابع کتابخانه ایی و با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تفسیری سیاسی به تبیین مولفه‌های اندیشه سیاسی ایشان که می‌تواند قرابت با ایده دولت مدرن داشته باشد پرداخته است.

investigating Seyed Asadollah kharaghanis’ political thought

Abstract Seyed Asadollah Kharaghani is among the secondrate personages who played an active part in the Constitutional Movement, and has been effective in arousing political and religious personages. He also engaged in religious and scholarly activities along with political activities, and eventually led to the emergence of a specialist trend in Islamology called Qur’anism or the return to the Quran. He faced new questions and needs of the new age that we did not have in previous religious and traditional teachings or did not seem to answer, or it seemed that past answers did not have the effectiveness of the new problems. It was suggested that we should read the Qur’an again and extract the material that is coming to us today. The present study examines the political thought of Seyyed Asadollah Kharaghani regarding the criteria, since the type of conception on the basis of the rule of law, the divine right of the state, the basis and scope of private and public law, the scope of law and legislation, and in particular their approach to the issue of Islamic democracy. This research will focus on library resources through descriptiveanalytic method and with an interpretivepolitical approach to explaining the components of its political thought. Key words: Sheikh Asadollah Kharaghani, Islamic Democracy, Law Equality, Ultimatum