سهم کتابداران در تولیدات علمی جهان: مطالعه موردی پایگاه اسکوپوس (2020-2016)

سابقه و هدف: کتابداران به عنوان حرفه ‌مندان رشته علم اطلاعات و دانش‌ شناسی با ایفای نقش ‌های گوناگون می‌ توانند به ارتقای پژوهش و گسترش دانش بشری کمک کنند. پژوهش حاضر قصد دارد با رویکرد علم‌ سنجی به بررسی انتشارات علمی نمایه‌ شده ‌ی کتابداران در پایگاه اسکوپوس در فاصله سال ‌های 2016 الی 2020 بپردازد.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده‌ها توصیفی است که با رویکرد علم‌سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل مقالات نمایه‌ شده در پایگاه اسکوپوس در بازه زمانی 2020-2016 است که وابستگی سازمانی نویسندگان آنها، واژه‌ ی کتابدار (librarian) درج شده که تعداد آنها پس از بررسی و غربالگری توسط پژوهشگران برابر با 2207 مقاله بود.یافته‌ها: به طور کلی کتابداران سهم 1/5 درصدی در تولیدات علمی جهان در حوزه علم اطلاعات و دانش‌ شناسی داشتند. کتابداران در بیش از 60 درصد مقالات مورد بررسی، جزء نویسندگان اول تا سوم بودند. 61 درصد از مقالات کتابداران در سایر حوزه‌ های موضوعی مانند علوم زیستی، پزشکی و کامپیوتر منتشر شده بود و آزمون خی‌ دو نشان داد مشارکت کتابداران در موضوعات غیر علم اطلاعات و دانش‌ شناسی به طور معناداری از موضوعات علم اطلاعات و دانش‌ شناسی بیشتر بود (0/001>p). بررسی جزئی‌ تر مقالات نمایه ‌شده‌ ی کتابداران در پایگاه اسکوپوس در حوزه ‌ی موضوعی علم اطلاعات و دانش‌ شناسی نشان داد موضوعات علم‌ سنجی، خدمات کتابخانه‌ ها، پایگاه ‌های اطلاعاتی، آرشیو و مدیریت دانش به ترتیب با فراوانی ‌های 134، 131، 84، 75 و 59 مقاله بیشتر مورد توجه کتابداران بوده است.نتیجه‌گیری: در سال ‌های اخیر، کتابداران به عنوان دستیار پژوهشی، مشارکت قابل توجهی در نگارش مقالات سایر حوزه ‌های علمی داشتند و علم‌ سنجی از موضوعات اصلی پژوهش‌ های آنها در حیطه‌ ی علم اطلاعات بوده است.

librarians’ contribution to global scientific production: a case study of the scopus database (2016-2020)

background and aim: librarians, as practitioners of library and information science (lis), by playing various roles, can contribute to the promotion of research and expansion of human knowledge. the aim of the present study was to investigate librarians’ scientific publications indexed in the scopus database between 2016 and 2020 using the scientometric approach.materials and methods: the present study, which was conducted using a scientometric approach, is descriptive in terms of data collection and applied in terms of the objective. the research population was all articles indexed in the scopus database in 2016-2020 in which the word librarian is included in at least one of the authors’ organizational affiliations. the number of these articles amounted to 2207 after review and screening by the researchers.findings: in general, librarians accounted for 1.5% of the worldwide scientific production in the field of lis. librarians were the first, second or third author in more than 60% of the articles analyzed. totally, 61% of the articles by librarians were published in non-lis disciplines such as biological sciences, medicine, and computer science, and the chi-square test showed that the participation of librarians was significantly higher in non-lis disciplines than in lis disciplines (p<0.001). a closer examination of the articles indexed by librarians in the scopus database in the lis subject area showed that scientometrics, library services, databases, archives, and knowledge management were the most interesting topics for librarians with a frequency of 134, 131, 84, 75 and 59 articles, respectively.conclusion: librarians as research assistants have made an important contribution to the writing of articles from non-lis fields in recent years. moreover, scientometrics has been one of the main topics of their research in the lis field.