بررسی وضعیت تولیدات علمی ایران در حوزه‌ی انرژی و سوخت و مقایسه‌ی آن با کشورهای خاورمیانه

سابقه و هدف: بررسی کمّی و کیفی تولیدات علمی حوزه های مختلف، امروزه در دانشگاه ها و مراکز علمی مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش، تعیین وضعیت تولیدات علمی ایران در حوزه ی انرژی و سوخت و مقایسه ی آن با کشورهای خاورمیانه می باشد.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش علم سنجی انجام شده است. داده های آن با استفاده از بخش جستجوی پیشرفته پایگاه استنادی web of science گردآوری شده است. این داده ها مربوط به حوزه ی انرژی و سوخت در بین سال های 1998 تا 2017 می باشد. برای تحلیل داده ها و ترسیم نقشه های علمی نرم افزارهای histcite و vosviewer بکار گرفته شده است و برای تحلیل داده های آماری، از نرم افزار اکسل استفاده شده است.یافته ها: نتایج نشان داد که ایران در زمینه ی انرژی و سوخت 10870 مدرک نمایه شده در این پایگاه دارد. بیشترین تعداد مدارک مربوط به سال 2016 است. ایران از لحاظ تعداد مدارک در این حوزه جایگاه سیزدهم در جهان و جایگاه اول را در خاورمیانه داراست. همچنین از لحاظ همکاری های بین المللی در خاورمیانه و جهان به ترتیب بیشترین همکاری های ایران با کشورهای ترکیه و ایالات متحده آمریکا است. پررخدادترین کلیدواژه های به کار گرفته شده توسط پژوهشگران ایرانی به ترتیب optimization، genetic algorithm و exergy است. همچنین با بررسی موضوعات کار شده در مقالات پراستناد دنیا مشخص شد این مقالات بیشتر روی موضوعات مربوط به انرژی های تجدیدپذیر تمرکز داشته اند، در حالی که بیشترین تمرکز پژوهشی ایران روی موضوعات مربوط به انرژی های تجدیدناپذیر است.نتیجه گیری: نتایج حاکی از روند رو به رشد مدارک ایران در این حوزه است. اگرچه ایران از لحاظ تعداد مدارک، جایگاه خوبی در خاورمیانه دارد، اما از لحاظ تعداد استنادات و شاخص هرش عملکرد ضعیفی داشته است که این مسئله باید مورد توجه قرار گیرد.