سرزمین بقیع و حق بر حافظه جمعی مسلمین

سرزمین بقیع با تاکید بر نظم حقوقی مطلوب حاکم بر آن، از زوایای مختلفی قابل بحث است؛ ولی عمده رویکردهای نوشتاری در این حوزه، بر حقوق گردشگران مذهبی (زائران)، باورمندان و ذی‌نفعان از این منطقه متمرکز شده است. از دیگر ابعاد حقوقی این منطقه، پردازش به مبانی حمایتی اعمار و صیانت از بقیع است. اما مسئله اساسی این نوشتار، فارغ از همه این رویکردها، به حلقه مفقوده تاریخ حقوق بشر در این حوزه می‌پردازد؛ به عبارتی، وضعیت کنونی بقیع، به عنوان نتیجه یک تصرف عدوانی در تاریخ، از منظر حقی، همچون حق بر حافظه جمعی، چگونه تحلیل می‌شود.این نوشتار توصیفی تحلیلی با تکیه بر موازین حقوق بین‌الملل و بشر در این حوزه، نخست به تشیید مبانی حق بر حافظه جمعی و ارزش استنادی آن می‌پردازد، سپس تخریب بقیع را امری منافی و ناقض این حق به شمار می‌آورد و در پایان با وجود راهکارهای حمایتی مختلف از بقیع، مولفه اساسی را اعطای شخصیت حقوقی به سرزمین بقیع مطرح می‌کند که مرزبندی‌هایی با ماهیت اشتراکی و عمومی در فقه اسلامی دارد.