مانعیت دَین (بدهی) از وجوب حج از منظر فقهای امامیه

در فرضی که مکلف هزینه حج را دارد، ولی دینی بر ذمه اوست، آیا این دین در صورت‌های مختلف (مانند حلول، مطالَب بودن، تاجیل و عدم آنها) مانع از وجوب حج است یا خیر؟ این فرض از لحاظ فقهی باید به صورت دقیق بررسی شود.نگارنده در این مقاله تلاش کرده که به روش توصیفی تحلیلی به این مسئله پاسخ دهد و بعد از بررسی اقوال فقها در این زمینه، جمع‌بندی و نتیجه‌گیری کند. اقوال مذکور بدین شرح است:مانعیت دَین بهصورت مطلق؛ 2. عدم مانعیت، مگر با حلول و مطالبه؛ 3. مانعیت، مگر با مهلت‌دار بودن بدهی؛ 4. مانعیت مگر در صورت وثوق به تمکن؛ 5. تخییر بین ادای حج و ادای دین؛ 6. تقدیم ادای دین.با استناد به روایات و سایر ادله تفصیلی، قول دوم و چهارم با اصلاحاتی پذیرفته، و بقیه اقوال رد شده است. علاوه بر این به واسطه بحث واژه‌شناختی لفظ استطاعت، به راهکار بهتری برای حل مسئله اشاره شده است که عبارت است از رجوع به معنای لغوی و عرفی استطاعت. در این صورت فروع مرتبط با موضوع استطاعت با سهولت بیشتری روشن خواهد شد.

The Obstacles to the Obligation of Performing Hajj due to Debt According to Imamiyyah Jurists

In the supposition of the pilgrim’s eligibility to afford the costs of Hajj pilgrimage while being in debt, this question arises: does the debt, in various scenarios, including the arrival of the due date, the creditor’s claim, the deadline of the due date, or the absence of these terms prevent the obligation of performing Hajj? This assumption must be carefully discussed in jurisprudence. In this article, the author attempts to answer this question in a descriptiveanalytical method and summarizes and concludes the sayings of the jurists. These sayings are as follows: debt as an obstacle in an absolute form; 2. Non obstacle except for due date and claim; 3. Obstacle except for a debt with a determined deadline; 4. Obstacle, except for the case of trust in wealth; 5. Choosing between performing Hajj and paying off the debt; and 6. the priority of solvency. Referring to narrations and other detailed proofs, the second and fourth statements are accepted with modifications, but the rest statements are rejected. In addition, due to the lexical discussion of the word “affordability”, a better way to solve the problem is pointed out, which is to refer to the literal and customary meanings of “affordability”. In this case, the subsidiaries related to “affordability” are clarified with more ease.