آموزه های حج و مسئله ارتقای دیپلماسی

«حج و دیپلماسی» و «زیارت و دیپلماسی»، از جمله محورهای بحث در کلان موضوع «حج‌پژوهی» است. باور به مسئله بودن ارتقای دیپلماسی در ایران امروز و تاکید بر این مهم که سطح قابل اعتنایی از ناکامی‌های موجود، برون‌داد فهم نادرستی از دین و آموزه‌های دینی است، از جمله علل موجه بحث از «آموزه‌های حج» در باب ارتقای دیپلماسی است. در این میان به نظر می‌رسد آموزه‌های حج که به نوعی دارای ابعاد عبادی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی است، ظرفیت‌های قابل اعتنایی در ارتقای دیپلماسی ایرانی دارد.بررسی نصوص و گزاره‌های قرآنی و روایی مرتبط با حج در پژوهشی استنباطی تحلیلی با دغدغه کشف و رصد پتانسیل‌های این آموزه‌ها در نیل به ارتقای دیپلماسی، مسئله و هدف این پژوهش است. با این هدف گزاره‌های قرآنی و روایی مرتبط با حج، ذیل محور‌های «کنفرانس سالانه حج و لزوم بازاندیشی و ارتقای دیپلماسی عمومی در فضایی چندملیتی و چندفرهنگی»، «برنامه اقدام مشترک صلح حدیبیه و دیپلماسی مذاکره چندساحته با محوریت روادید حج»، «آموزه‌های حج و دیپلماسی برای صلح جهانی»، «دیپلماسی حقوق بشری حج»، «حرم و امنیت مطلق انسان و حیوان: بنیانی برای ترویج دیپلماسی بشردوستانه» و «آموزه‌های حج و لزوم توجه به دیپلماسی محیط زیستی»، مورد بررسی قرار گرفته است.

Hajj Teachings and Diplomacy Promotion

“Hajj and diplomacy” and “pilgrimage and diplomacy” are among the topics of discussion in the macrosubject of “Hajj studies”. Believing in the necessity of promoting diplomacy in Iran and focusing on a significant amount of failures due to misunderstanding of religion and religious teachings are among the justifiable reasons for discussing “Hajj teachings” in promoting diplomacy. Meanwhile, the religious, economic, cultural, and political dimensions of the Hajj teachings have significant potential for promoting Iranian diplomacy. This inferentialanalytical research aims to review the Qur’anic texts and narrations on Hajj to discover and observe the potential of these teachings in promoting diplomacy. Thus, the Qur’anic texts and narrations on Hajj, under the themes of “annual conference on Hajj and the necessity of rethinking and promoting public diplomacy in a multinational and multicultural space”, “the joint plan of action of alḤudaybiyyah peace and multilateral negotiation diplomacy focusing on the Hajj visa”, “teachings of Hajj and diplomacy for world peace”, “human rights diplomacy of Hajj”, “the Shrine and absolute security of man and animals: a foundation for the promotion of humanitarian diplomacy” and “teachings of Hajj and the need to pay attention to environmental diplomacy” were reviewed.