پناهندگی در حقوق بین الملل و اسلام با تاکید بر پناهندگی در حرم مکی

سابقه طولانی پناهندگی در تاریخ روابط ملت‌ها حاکی از نظام عرفی مقبول جوامع بشری در این خصوص است؛ موضوعی که در حقوق بین‌الملل معاصر با تصویب کنوانسیون مربوط به وضع پناهندگان در سال 1951 مورد اهتمام واقع شده است. پیش از اسناد حقوق بین‌الملل، پناهندگی در ادیان الهی به خصوص در دین اسلام مورد توجه بوده و دارای احکام ویژه‌ای است. از جمله این احکام، تشریع قرارداد امان است که نوعی تعهد به حمایت از بیگانگان در روابط بین‌المللی اسلام است. نوع دیگر پناهندگی در اسلام، پناهنده شدن به مکان‌های مقدس است و در این خصوص پناهندگی به حرم مکی دارای قواعد خاص است. بررسی ابعاد مختلف پناهندگی در حرم مکی به روش تحلیلی توصیفی به منظور ایجاد زمینه تدوین قواعد مشترک پناهندگی در حرم مکی از منظر فقه مذاهب اسلامی هدف اصلی این پژوهش است. بر اساس تصریح منابع حقوق اسلام کسی که وارد این حریم مقدس شود، از تعرض مصون بوده و از امنیت برخوردار است؛ امنیتی که علاوه بر تشریع، در مقام تکوین نیز قرائنی بر آن دلالت دارد و علیرغم وجود برخی اختلاف نظرها، شامل غیر مسلمانان به ویژه اهل کتاب نیز می‌شود. البته امنیت پناهنده به حرم مکی تا زمانی باقی است که پناهنده، حرمت حرم را نگهدارد. بر این اساس اگر کسی در داخل منطقه حرم مرتکب جرم و جنایت گردد و حرمت حرم را هتک کند، مصونیت وی نیز سلب می‌گردد.

Seeking Asylum According to International Law and Islam Relying on Asylum in the Shrine of Mecca

The long history of seeking asylum in the relations of nations indicates a customary system accepted by human societies, an issue addressed in the contemporary international law by the ratification of the 1951 Refugee Convention. Prior to the development of the documents of international law, seeking asylum was considered in the divine religions, especially in Islam, and enjoyed special provisions. Among them, one can refer to the legislation of the contract of protection, a kind of commitment to protecting foreigners in the international relations of Islam. Another type of seeking asylum in Islam is to seek refuge in the holy places; and in this regard, asylum in the sanctuary of the Shrine of Mecca follows special rules. The main purpose of this analyticaldescriptive research is to analyze the different dimensions of seeking asylum in the Shrine of Mecca to make a ground for developing the common rules from the jurisprudence perspective of the Islamic religions. According to Islamic law, the one who enters this sacred place is safe and secure; the security, that in addition to legislation, is evidenced regarding the genesis and includes nonMuslims, especially the People of the Book, despite some disagreements. Of course, the security of the refugee, seeking asylum in the Shrine of Mecca, remains valid as long as he observes the sanctity of the place. Accordingly, if one commits a crime inside the sanctuary area and violates its sanctity, he will not be protected anymore.