درآمدی بر چیستی شبهه در علم کلام

شبهه در لغت در معانی مختلفی مانند شباهت و همانندی، و پیچیدگی و ابهام به کار رفته است؛ اما کاربرد اصطلاحی آن در فقه و کلام، متفاوت است. شبهه در علم فقه به معنای شک به کار می‌‏رود؛ در حالی که در علم کلام، استدلالی اعتقادی است که با اختلاط یا ایجاد مشابهت میان حق و باطل یا صحیح و غلط، تشخیص حق را دشوار می‏‌کند و خواسته یا ناخواسته، باورهای اعتقادی یک مذهب را به چالش می‏‌کشد. همچنین شبهه ویژگی‏‌هایی دارد؛ از قبیل استفاده از نظام استدلالی به ظاهر بسیط و ساده، پایان نیافتن با پاسخ منطقی، بهره‌برداری از شذوذات و نوادر، استناد به رفتار عوام، تاثیرگذاری بیشتر بر توده‌ها، رشد در محیط‌های غیر پاسخ‌گو و قدرت گسترش و رشد سریع. این ویژگی‌ها سبب شده است که شبهه، از نگاه متکلمین، بسیار خطرناک باشد، تا آنجا که برخی پاسخ‏‌گویی به شبهه را یکی از اهداف علم کلام دانسته‌‏اند.

درآمدی بر چیستی شبهه

The word shubha is used to denote different meanings, such as similarity and identity, complexity and ambiguity: But the use of the term is different in Fiqh (jurisprudence) and science of scholastic theology. Shubha in jurisprudence is used only in the sense of doubt. While in theology, “shubha is a theological argument that makes it difficult to distinguish right and intentionally or unintentionally, challenges the religious beliefs of a religion by mixing or creating similarities between right and wrong or good and bad. Also, shubha has features, such as the use of a seemingly simple and straightforward argument system, persistence despite reaching logical response, exploitation of abnormalities and rare things, referring to the behavior of the public, being more effective on the masses, growth in nonresponding environments, and power of rapid expansion and growth. These characteristics have made shubha, in the opinion of theologians, to be very dangerous; so much so that some have considered answering to shubha as one of the goals of science of scholastic theology.