مطالعه قابلیت ردیابی فلز سنگین سرب در برگ درختان اوکالیپتوس (eucalyptus microtheca) و برهان (albizia lebbeck) در شهرستان شوش

زمینه و هدف: سرب جزء فلزات سمی می‌باشد که نقش زیستی در بدن موجودات زنده ندارد و می‌تواند منجر به مسمومیت و بیماری در انسان شود. این مطالعه به منظور بررسی وضعیت آلودگی به سرب با گونه‌های درختی غالب کاشته شده در محدوده شهری شهرستان شوش به عنوان ردیاب زیستی انجام شد. مواد و روش‌ها: نمونه‌برداری از 2 گونه برهان و اوکالیپتوس در طول یک سال در 4 ایستگاه پرترافیک و کم‌ترافیک در محدوده شهری انجام شد. نمونه‌گیری از خاک محل رویش درخت‌ها از عمق صفر تا 30 سانتی‌متر و نمونه برگ گیاهان از ارتفاع 2 متر از سطح زمین در چهار جهت و در سه تکرار صورت گرفت. نمونه‌های برگ و خاک به تعداد 120 عدد برای تجزیه شیمیایی به آزمایشگاه منتقل شدند.یافته‌ها: بیشترین میانگین غلظت سرب در زمستان 1398 در خاک پای درختان در ایستگاه پرترافیک4/6±1183/2 میلی‌گرم بر کیلوگرم و در برگ‌های شسته‌نشده درخت برهان در ایستگاه کم‌ترافیک4/2±95/1 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. در فصل تابستان 1399 به ترتیب بیشترین و کمترین میزان سرب در خاک پای درختان ایستگاه پرترافیک 7/3±1056/2میلی‌گرم بر کیلوگرم و در برگ‌های شسته‌نشده درخت برهان در ایستگاه کم‌ترافیک 1/4±95/3 میلی‌گرم بر کیلوگرم به دست آمد.نتیجه‌گیری: با توجه به این که میزان ضریب تجمع زیستی در هیچ یک از نمونه‌ها بیشتر از 1 نبود، می‌توان نتیجه گرفت گونه‌های برهان و اوکالیپتوس توانایی چندانی برای انتقال سرب موجود در خاک به اندام هوایی خود، همچنین توانایی جذب سرب احتمالی موجود در فضای رشد خود را ندارند و نمی‌توان آن‌ها را جزء گیاهان زیست ردیاب درنظر گرفت.

the study of the traceability of lead heavy metal in the leaves of eucalyptus (eucalyptus microtheca) and burhan(albizia lebbeck) trees in shush city

background and purpose: this study aimed to investigate pb pollution levels in the urban area of shush city, utilizing dominant tree species as biological tracers.materials and methods: sampling was conducted over one year, targeting two tree species, albizia lebbeck and eucalyptus microtheca, at four locations with varying traffic levels in the urban area. soil samples were collected from zero to 30 cm where the trees were situated, and leaves were gathered from 2 meters above the ground, covering four cardinal directions and performed in triplicate. 120 leaf and soil samples were transported to the laboratory for chemical analysis.results: the highest average concentration of pb in the winter of 2018 was recorded as 1183.2±4.6 mg/kg in the soil beneath the trees at the high traffic station and 95.1±2.4 mg/kg in the unwashed leaves of albizia lebbeck at the low traffic station. during the summer season of 2019, pb concentrations were 1056±2.7±3.3 mg/kg in the soil beneath the trees at the high traffic station and 95.3±1.4 mg/kg in the unwashed leaves of the albizia lebbeck tree at the low traffic station.conclusion: with bioaccumulation coefficients in all samples remaining below 1, it can be concluded that neither albizia lebbeck nor eucalyptus microtheca species possess a significant capacity for transferring heavy metals from the soil to their aerial organs. additionally, they do not appear to absorb the available lead within their growth environment, making them unsuitable as bio tracer plants