ارزیابی ریسک بهداشتی ناشی از فلزات سنگین و نیترات در بامیه گلخانه‌ای شهرستان کرمانشاه

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مصرف بامیه، کنترل غلظت فلزات سنگین در مواد غذایی برای اطمینان از ایمنی سلامت فرد ضروری است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین و نیترات در بامیه‌ گلخانه‌ای یکی از گلخانه‌های شهرستان کرمانشاه انجام شد.   مواد و روش‌‌ها: نمونه‌برداری از گلخانه‌‌ کشت بامیه شهرستان کرمانشاه و طی سه مرحله با فاصله زمانی 2 هفته‌‌ای و در مجموع با 9 نمونه انجام گرفت. غلظت فلزات سنگین با طیف‎‌سنج جذب اتمی و میزان نیترات با دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 410 نانومتر اندازه‌گیری شدند. برای ارزیابی خطر مصرف سبزیجات برای سلامت انسان از شاخص ریسک بهداشتی بیماری‌های غیرسرطانی استفاده گردید.یافته‌ها: تفاوت معنی‌داری بین سه تاریخ برداشت بامیه با غلظت نیکل، مس، روی، آهن، کادمیوم، سرب و نیترات مشاهده شد و با افزایش میزان رشد گیاه و تعداد برداشت، غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه و نیترات کاهش یافت. بیش‌ترین میزان نیکل (1.386 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، مس (16.393 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، روی (54.500 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، سرب (1.880 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، آهن (105.887 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، کادمیوم (0.0710 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و نیترات (31.000 میلی‌گرم بر کیلوگرم) در برداشت اول مشاهده گردید. غلظت تمام فلزات سنگین مورد مطالعه به‌جز سرب، کم‌تر از حد استاندارد سازمان جهانی بهداشت بود. شاخص ریسک بهداشتی برای بیماری‌های غیرسرطانی برای فلزات مورد مطالعه و نیترات کم‌تر از 1 بود.نتیجه‌گیری: هیچ نگرانی در مورد بیماری‌های غیرسرطانی و خطر سرطان‌زایی مصرف فلزات سنگین در بامیه وجود ندارد. بنابراین برای مدیریت بهینه و جلوگیری از آلودگی بیشتر، مطالعه منشا و تعیین مقادیر فلزات سنگین برای آلودگی احتمالی مواد غذایی از خاک، آب و گردوغبار منطقه توصیه می‌شود.

health risk assessment due to heavy metals and nitrates in greenhouse okra of kermanshah county

background and purpose: considering the importance of okra consumption, controlling of heavy elements’ concentration nitrate in foodstuffs is important to ensure the safety of an individual’s health. therefore, this research was conducted with the aim of studying the concentration of heavy metals and nitrates in greenhouse okra one of the greenhouses in kermanshah county.materials and methods: sampling was done from the okra greenhouse of kermanshah county in three stages with a time interval of 2 weeks and with a total of 9 samples. the concentrations of heavy metals were evaluated with an atomic absorption spectrometer. to evaluate the risk of consuming vegetables for human health, the health risk index (hri) of non-cancerous diseases was used.results: a significant difference was observed between the three harvest dates of okra with nickel, copper, zinc, iron, cadmium, lead and nitrate, and with the increase in the growth rate of the plant and the number of harvests, the concentration of studied heavy metals and nitrate decreased. the highest amount of nickel (1.386 mgkg-1), copper (16.393 mgkg-1), zinc (54.500 mgkg-1), lead (1.880 mgkg-1), iron (105.887 mgkg-1), cadmium (0.0710 mgkg-1) and nitrate (31.000 mgkg-1) were observed in the first harvest. the concentration of all studied heavy metals, except lead, was lower than the who standard. hri for non-cancerous diseases was less than one for the studied metals and nitrate. as a result, consumption of greenhouse okra in the greenhouse of kermanshah county does not pose a problem for human healthconclusions: there is no concern about the non-carcinogenic diseases and carcinogenic risk of consuming heavy metals in okra. therefore, for optimal management and prevention of further pollution, it is recommended to study the origin and determine the amounts of heavy metals for their potential contamination of foodstuffs from the region’s soil, water, and dust.