ارتباط بین رنگ و رادیواکتیویته طبیعی سنگ‌های تراورتن عرضه شده در شهر زاهدان

زمینه و هدف: انسان در محیط پیرامون خود همواره در معرض تابش مواد رادیواکتیو موجود در مصالح ساختمانی می باشد. از آنجایی که انسان با این مصالح فاصله زیادی ندارد، بنابراین احتمال پرتوگیری افراد بالا می رود. مطالعه حاضر با هدف دوزیمتری سنگ های تراورتن به‌کار رفته در ساختمان های شهر شمالی استان زاهدان به‌منظور مشخص کردن رابطه بین رنگ سنگ و پرتوزایی آن انجام شد.مواد و روش‌ها: سنگ‌های ساختمانی موجود و مصرفی شهر زاهدان شناسایی و فهرستی از آنها تهیه گردید. در مجموع 70 نمونه سنگ تراورتن توسط دوزیمتر قلمی مدل mks در سه حالت تعیین آهنگ دوز گاما (edr) برحسب میکروسیورت بر ساعت؛ تعیین دوز معادل گاما (ed) برحسب میلی‌سیورت و دانسیته شار بتا بر حسب قسمت بر سانتی‌متر مربع در دقیقه اندازه‌گیری شد.یافته‌ها: بیشترین میانگین edr در سنگ های تراورتن در رنگ کرم به میزان 15/ 0میکروسیورت بر ساعت و کم‌ترین آن در سنگ سفید رنگ به میزان  0/01 میکروسیورت بر ساعت به‌دست آمد. بیشترین مقدار میانگین دانسیته شار بتا در سنگ های تراورتن در نمونه رنگ کرم به میزان 0/0016قسمت بر سانتیمتر مربع در دقیقه  مشاهده شد. میزان ed تمامی نمونه ها برابر صفر تعیین گردید.نتیجه‌گیری: مقدار ماکزیمم edr و شار بتا برای سنگ های تراورتن مربوط به سنگ هایی با رنگ کرم می باشد که کمی بیشتر از مقدار متوسط جهانی به‌دست آمد. مقدار میانگین edr برای سنگ های تراورتن کمی بیشتر از حد مجاز می باشد. همچنین شار بتا در سنگ های تراورتن کمتر از حد مجاز می باشد. مقدار میانگین دانسیته شار پرتو بتا در هوای آزاد برابر صفر به‌دست آمد. در تمامی نمونه ها میزان ed برابر صفر مشاهده گردید. مقدار پرتو زمینه در هوای آزاد شهر زاهدان در حد متوسط آن در دنیا می‌باشد.

Relationship Between Color and Natural Radioactivity of Travertine Stones Supplied in Zahedan

Abstract Background and Aim: Humans in their environments are always exposed to radiation from radioactive materials in construction materials. Since humans are not far from these materials, the probability of radiation exposure is high. This is a dosimetric study of travertine stones used in Zahedan in 2020 to determine the relationship between stone color and radioactivity. Materials and Methods: The building stones that existed and were used in Zahedan city were identified and listed. A total of 70 samples of travertine were analyzed by the MKS model pen dosimeter for determining gamma Dose Rate (EDR) as microsievert per hour, gamma Equivalent Dose (ED) as millisievert, and beta flux density as parts per square centimeter per minute (part/cm2.min). Results: The highest mean EDR was in travertine rocks in cream color as 0.15 μSv/h and the lowest was 0.01 μSv/h in white rock. The highest mean beta flux density was observed in travertine rocks in the cream color sample as 0.0016 part/cm2.min. The ED value of all samples was determined to be zero. Conclusion: The maximum amounts of EDR and beta flux for travertine rocks were related to creamcolored rocks, which were slightly higher than the global average. The average EDR for travertine rocks was slightly higher than the allowable limit. Also, the beta flux in travertine rocks was lower than the allowable limit. The mean value of beta beam flux density in the ambient air was zero. In all samples, the amount of ED was zero. The amount of background radiation in the ambient air of Zahedan was the global average.