تحلیل آسیب شناسانه رفتار زیست محیطی شهروندان اردبیل با تاکید بر زباله‌پراکنی در دوران پاندومی کووید 19

زمینه و هدف: با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ روزﺑﻪ‌روز در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ، ﺣﻔﻆ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ رﻓﺘﺎر زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در این میان زباله پراکنی و تجمع زباله در طبیعت و محیط، به‌عنوان یک مساله زیست‌محیطی و انسانی کاملاً شناخته شده است که علاوه بر مسائل زیبایی شناختی محیط، تهدیدی برای بهداشت و سلامتی روحی، روانی و جسمی شهروندان است. علی‌رغم تاثیرات مثبت شیوع ویروس کووید19 در محیط زیست، تاثیرات منفی نیز بر محیط زیست داشته است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل آسیب شناسانه رفتار زیست‌محیطی شهروندان در منطقه 3 شهر اردبیل با تاکید بر زباله پراکنی در دوران پاندومی کووید19 و با در نظر گرفتن 4 معیار (فقدان امکانات، محیط کثیف، گمنامی و عادت به زباله پراکنی) صورت گرفت.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی و پیمایشی، جهت سنجش رفتارهای زیست‌محیطی شهروندان محلات مورد مطالعه، شاخص‌های مرتبط زباله پراکنی با استفاده از روش آنتروپی وزن دهی و محلات هدف با بهره‌گیری از روش‌های تصمیم‌گیری رتبه‌بندی و برای دست یابی به اولویت بندی نهایی از روش ادغامی کپ‌لند استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم‌افزار آماری25  spss، و اکسل جهت برآورد میانگین پاسخ های پرسشنامه انجام شد.یافته ها: بر اساس یافته های حاصل از روش های مختلف تصمیم‌گیری، محله ملایوسف و ملاباشی با کمترین امتیاز در نامطلوب ترین وضعیت و رتبه نخست به لحاظ زباله پراکنی قرار داشتند و محله رضوان با کسب بیشترین امتیاز در رتبه آخر و دارای بهترین وضعیت بود.نتیجه گیری: از آنجایی که بسیاری از شهروندان فقدان یا ضعف خدمات مربوط به دفع زباله را یکی از دلائل مهم رفتار زباله پراکنی دانسته اند، از این رو فراهم نمودن زیرساخت های بهداشتی مراقبتی و آموزشی در سطح شهر بسیار حائز اهمیت می باشد تا بتوان افراد جامعه را به رفتارهای زیست محیطی مسئولانه تشویق نمود.

Pathological analysis of environmental behavior of Ardabil citizens with emphasis on waste disposal during the Covid pandemic

Abstract Background and Aim: Waste disposal and accumulation in the environment is well known as an environmental and human health problem that, in addition to environmental aesthetic issues, is a threat to the mental, physical, and emotional health of citizens. Despite the positive effects of the COVID19 outbreak on the environment, it has also had negative effects on the environment. This study aimed to pathologically analyze the environmental behavior of citizens in District 3 of Ardabil with emphasis on littering during the COVID19 pandemic and taking into account four criteria (lack of facilities, dirty environment, anonymity, and habit of littering). Materials and Methods: This research is applied in terms of purpose and descriptiveanalytical in terms of method. Excel and SPSS software (to estimate the average answers to the questionnaire) were used to analyze the data. To measure the environmental behaviors of the citizens of the studied areas, the relevant indicators were used with the entropy weighting method and the target areas were classified using decisionmaking techniques. Finally, the Copeland integration technique was used to achieve the final prioritization.Results: Based on the findings of various decisionmaking techniques, the Molayosef and Molabashi neighborhoods were in the most unfavorable situation with the lowest score and ranked first in terms of waste distribution, and the Rezvan neighborhood was in the last rank with the highest score and had the best status.Conclusion: Since many citizens consider the lacked or poor waste disposal services as one of the important reasons for littering behavior, therefore, providing healthcare and education infrastructure in the city is very important to encourage community members toward responsible environmental behaviors.