مدلسازی مطلوبیت زیستگاه گونه ی جرد ایرانی (meriones persicus) به عنوان مخزن بیماری سالک در ایران

زمینه و هدف: جوندگان، بزرگ‌ترین راسته پستانداران هستند که با جمعیتی بسیار بر روی کره‌ زمین منشا خسارات اقتصادی و بهداشتی فراوانی هستند. جوندگان به‌عنوان مخزن برخیاز بیماری‌های قابل سرایت از جانوران مهره دار به انسان مطرح هستند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به بیماری سالک اشاره کرد. مطالعه حاضر با هدف مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه جرد ایرانی به‌عنوان مخزن بیماری سالک جلدی در ایران انجام شد.مواد و روش‌ها: بدین‌منظور 17 متغیر زیستگاهی اعم از دو متغیر توپوگرافی، 7 متغیر اقلیمی و 8 متغیر کاربری اراضی/پوشش زمین به‌عنوان متغیرهای زیستگاهی به‌همراه نقاط حضور گونه، وارد مدل‌سازی maxent گردیدند. مدل‌های توزیع گونه، ابزاری مفید در شناسایی مناطق مطلوب برای حضور گونه‌های حیات‌وحش هستند و به همین علت در حفاظتاز گونه‌ها و مدیریت زیستگاه دارای اهمیت بالایی هستند. از جمله این مدل‌های توزیع گونه می‌توان به مدل maxent اشاره کرد.یافته‌ها: بر اساس نتایج حاصل از مدل‌سازی maxent، زیستگاه مطلوب گونه جرد ایرانیبا مساحت 430900 کیلومتر مربع، معادل 30% از سطح ایران را به خود اختصاص داده است. همچنین سه متغیر زمین‌شناسی، فاصله از جاده و کاربریاراضی به‌عنوان متغیرهای موثر در مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه این‌گونه مخزن بیماری سالک روستایی شناسایی گردید. از دیگر نتایج این مطالعه، تهیه نقشه مطلوبیت زیستگاه گونه جرد ایرانی به دو صورت پیوسته و گسسته بود که بیشترین پراکنش و حضور را در استان‌های گلستان، خراسان شمالی و مازندران نشان داد.نتیجه‌گیری: در نهایت با توجه به نتایج حاصل از این مدل‌سازی و تاثیر متغیرهای زیستی و انسان‌شناختی به‌عنوان متغیرهای موثر در مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه این‌گونه مخزن و آثار روحی و روانی و اقتصادی محتمل بر بیماری سالک پوستی و نبود واکسن اثربخش و وجود جوندگان در چرخه بیماری‌زایی آن، شناسایی مخازن و زیستگاه مطلوب مخازن این بیماری برای انجام اقدامات مدیریتی امری لازم و ضروری است تا سنگ بنایی برای کنترل و مدیریت هرچه بهتر این بیماری باشد.

Habitat modeling of Meriones persicus species as a reservoir of leishmaniasis in Iran

Abstract Background and Aim: Rodents are the largest order of mammals, with a large population on the earth, the source of many economic losses and health problems. Rodents are the reservoirs of some zoonotic diseases. Among these diseases, we can mention leishmaniasis. This study aimed to model the habitat suitability of Iranian Jird as a reservoir of cutaneous leishmaniasis in Iran. Materials and methods:For this purpose, 17 habitat variables including two topographic variables, seven climatic variables, and eight land use/land cover variables as habitat variables along with species presence points were used in MaxEnt modeling. Species distribution models are useful tools in identifying the areas for the presence of wildlife species and therefore are of great importance in species conservation and habitat management. Among these species distribution models, we can mention the MaxEnt model. Results:According to the results of MaxEnt modeling, the suitable habitats of Iranian Jird species cover an area of 430,900 square kilometers, accounting for 30% of Iran. Also, three geological variables, distance from the road, and land use were identified as effective variables in the habitat suitability modeling of this species of rural leishmaniasis reservoir. Another result of this study was the preparation of the habitat suitability map of Iranian Jird in both continuous and categorical forms, which showed the highest distribution in Golestan, North Khorasan, and Mazandaran provinces. Conclusion: Finally, according to the results of this modeling and the effect of biological and anthropological variables as effective variables in the habitat suitability modeling of this reservoir and the possible psychological and economic effects of leishmaniasis and lack of effective vaccines and the presence of rodents in the pathogenic cycle, the identification of reservoirs and their suitable habitats are necessary for better management of this disease. Keyword: Habitat; MaxEnt; Modeling; Leishmaniasis; Rodent; Reservoir