بررسى مکانى آلاینده منواکسیدکربن شهر مشهد با استفاده از روش هاى درون یابى در سال 1396

زمینه و هدف: منواکسیدکربن، گازی سمّی بوده و از آنجایی‌که بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه است، اغلب فاقد علائم هشدار برای فرد در معرض خطر می باشد. مطالعه حاضر با هدف توزیع مکانی آلاینده منواکسیدکربن با استفاده از روش درون‌یابی در سطح شهر مشهد انجام شد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه داده های مربوط به 19 ایستگاه سنجش آلودگی در سطح شهر مورد استفاده قرار گرفت. سپس روش های درون‌یابی تابع فاصله معکوس وزن‌دار، کریجینگ معمولی و کریجینگ جهانی بررسی شدند. به منظور انتخاب مدل مناسب، از ریشه میانگین مربعات خطا استفاده شد. در نهایت نقشه های پهنه‌بندی برای 12 ماه سال 1396 با کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) تهیه گردید. یافته ها: تکنیک درون‌یابی کریجینگ معمولی به دلیل خطای کمتر، روش بهینه‌ای نسبت به کریجینگ جهانی و فاصله معکوس وزن‌دار است. با تهیه نقشه های پهنه‌بندی مشخص شد که در ماه های فروردین، اردیبهشت و خرداد، کمربند میانی شهر از شمال غربی تا جنوب شرقی دارای آلودگی بیشتری می باشند. در ماه های تیر، مرداد و شهریور، مناطق شرقی شهر نسبت به سایر مناطق آلوده‌تر بودند. در ماه های مهر، آبان و آذر بیشترین بارِ آلودگی مربوط به قسمت های مرکزی شهر بوده و در ماه های دی، بهمن و اسفند، قسمت غرب و جنوب غربی شهر دارای بیشترین میزان آلودگی می باشد. نتیجه‌گیری: در بین ایستگاه های سنجش آلودگی هوا، ایستگاه خیام جنوبی و صدف بالاترین و ایستگاه های خاقانی و الهیه کمترین مقدار آلاینده منواکسیدکربن را به خود اختصاص داده‌اند. نقشه های پهنه‌بندی ماهانه نشان داد که بیشترین بارِ آلودگی در ماه های ابتدایی سال مربوط به قسمت شرقی و در ماه های دوم سال در قسمت غربی شهر حاکم می‌باشد، اما با این حال مقدار آلاینده منواکسیدکربن در سال 1396 از حد استاندارد کمتر بوده است.

Spatial Analysis of Carbon Monoxide Pollutant in Mashhad by Interpolation Method and Using Geographic Information System (GIS) during 20172018

Background & objeftive: Carbon monoxide is a toxic gas and since it is colorless, odorless and tasteless, it often has no warning signs for people who are at risk of this pollutant. This study focused on the spatial distribution of carbon monoxide on a monthly basis with the interpolation method in Mashhad city. Materials & Methods: In this study, data were collected from 19 metropolitan stations in the city. Then the inverse weighing intervals, ordinary kriging, and universal kriging methods were used. To determine the best spetial distribution, the root mean square error were applied .finally, the best interpolation methods was selected.with the help of geostatistical map in Arc GIS, monthly zoning map have prepared during 20172018. Results: The results showed that ordinary kriging is a best method rather than universal kriging and inverse weighteing due to the lees error. By providing monthly zoning map in 20172018, it was cleared that in the months of April, May and June, the middle belt of the city was more polluted from northwest to southeast. The estern part of city in July, August and September have been more contaminated rather than other area. The months of October, November and December wre more polluted in central part of the urban area and from the western to southwestern of the city, in December, February and March, were indicated more pollution. Conclusion: A mong the metropolitan stations for measuring air pollution, southern part of Khayam and sadaf had a highest levels of carbon monoxide and Khaghani and Elahie were lowest rate. Also, monthly zoning maps indicated that the highest pollution rate in hot season was in the eastern and in cold season was in the western part of the city. However, the amount of carbon monoxide was less than standard level during 20172018.