انسانِ اعتباری به مثابه انسانِ سازمانی از دیدگاه فلسفه اسلامی

جایگاه انسان در علوم انسانی به گونه‌ای است که سبب شده همگرایی آن با علوم طبیعی در عینیت معرفت‌شناسی و وحدت روش‌شناختی به چالشی اساسی تبدیل شود. مطالعات فلسفی توانسته‌اند این چالش و مرز میان علوم انسانی و علوم طبیعی را از طریق طرح پرسش‌های معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، روش‌شناسی و انسان‌شناسی در پیش روی علوم انسانی برجسته سازند. سازمان و انسانِ سازمانی نیز که موضوع مطالعات دانش مدیریت است در مواجهه با پرسش‌های انسان‌شناسی فلسفی قرار گرفته است. دستگاه فلسفه اسلامی نیز با حفظ مبانی متافیزیکی خود، انسان را در مرکز مطالعات فلسفی قرار داده است. ازمیان آن مطالعات، حکمت متعالیه به‌عنوان آخرین دستاورد فلسفی در فرهنگ اسلامی به گونه‌ای خاص و متفاوت با دیگر مطالعات فلسفه اسلامی به این موضوع پرداخته است. در این مقاله سعی می‌شود افزون بر طرح اصول کلیدی انسان‌شناختی حکمت متعالیه، تاثیرهای بالقوه آن بر دانش مدیریت و سازمان تحت عنوان انسان سازمانی مورد بررسی قرار گیرد؛ اما پیش از آن، مروری اجمالی بر طرح برخی اندیشه‌های نظری در زمینه انسان سازمانی که باعث چرخش‌های اساسی و متفاوتی در نظریه‌های سازمان و مدیریت شده است صورت می‌گیرد.

Conventional human as organization man

Human position in social sciences is in such a way that causes its convergence with natural sciences in epistemological objectivity and methodological unity to become a fundamental challenge. Philosophical studies should be able to highlight this dispute and distinction between human sciences and natural sciences by providing epistemological, ontological, methodological and anthropological questions across human sciences. Organization and organization man as subject matters of management have faced with philosophical and anthropological questions. Islam's philosophical system, maintaining its metaphysical bases, puts human being at the center of philosophical studies. Of these, Transcendent Philosophy as the last achievement in Islamic philosophy dealt with this issue in a special different way other than former Islamic philosophical studies. In this paper, in addition to outlining key anthropological principles of Mulla Sadra's Transcendent Philosophy its potential impact on management and organization science was investigated under the title of organization man. But before that, a brief overview of some of the theoretical ideas on organization man was presented. They have caused essential different twists in management and organization theories.