تبیین مقوله‌ها و مفاهیم رفتار شهروندی سازمانی با رویکرد اسلامی ایرانی: فراترکیب

تلاش برای بهبود عملکرد، از روز‌های نخستین شکل‌گیری رشته مدیریت، اصلی خدشه‌ناپذیر بوده است. برخلاف گذشته که از کارکنان انتظار می‌رفت تا به اندازه نقش‌های رسمی عمل کنند، در قرارداد‌های روان‌شناختی جدید، رفتار‌های فراتر از نقش مورد انتظار است. در منابع بی‌شمار از این نوع رفتار‌ها، با عنوان رفتار شهروندی سازمانی یاد شده که دارای ابعادی بوده که به‌طور عمده نتیجه تلاش محققان سایر کشورها است و از این‌رو، مدل‌های بومی چندانی در این زمینه ارائه نشده است. هدف اصلی تحقیق حاضر، ارائه مقوله ها و مفاهیم مربوط به رفتار شهروندی سازمانی با توجه به فرهنگ اسلامی و ملی است. این تحقیق از حیث هدف بنیادی، نحوه به‌دست آوردن داده ها‌ی مورد نیاز، توصیفی، به لحاظ روش شناسی، کیفی و با استفاده از روش فراترکیب می باشد که با رجوع به منابع دینی و ملی −به‌طور کلی از سال 1360 تاکنون− کد‌های مرتبط، استخراج(335 کد) و در نهایت منتهی به ارائه 43 مفهوم و 9 مقوله شد. این مقوله ها عبارت‌اند از: تدبیر، نگرش انتقادی، عدالت، انسان‌دوستی، حسن‌خلق، تقوای الهی، همکاری، پای بندی به تعهدات و میل به پیشرفت.

The Explanation of Categories and Concepts of Organizational Citizenship Behaviors with an IslamicIranian Approach; Meta–synthesis

The efforts for improvement of performance have been recognized as basic element since formation of management field. In contrary to the past which the employees were expected to act in the formal role, more behaviors' of roles are expected in the new psychological contracts. In several sources, these behaviors are considered as organizational citizenship behaviors with various dimensions that mainly are put forward by the scholars of other countries and therefore, there must not be enough regional and national models in this field. The main purpose of this research is to offer categories and concepts of organizational citizenship behaviors according to our Islamic and national culture. This research is a grounded theory in purpose, descriptive in data gathering and qualitative in methodology by using metasynthesis method. By referring to religious and national references, related codes and data since 60s were driven and finally, 43 concepts and 9 categories were concluded. These categories are: wisdom, critical insight, justice, altruism, good temper, virtue, cooperation, adherence to commitments and willingness to progress.