قواعد ساده رفتار از منظر قرآن کریم (مطالعه موردی سوره بقره): کاربست در سازمان و مدیریت

در محیط متنوع، پیچیده و متغیر امروزی که از سازمان‏ها به عنوان سیستم‏های پیچیده سازوارشونده یاد می‏شود، اهمیت بومی‏ سازی نظریه‌ها و گفتمان‌های مدیریت سازمان، برای مواجهه با عناصر و کنشگرهای متعدد و متکثر محیطی و غلبه بر آنها با کشف قوانینی که نیازمند صرف کمترین هزینه و دستیابی به بیشترین اثربخشی باشد، به مراتب بیشتر احساس می‏‏شود. برای پیشبرد چنین رویکردی، تاکید بر قواعد لایزال الهی، دست آویز مستحکمی جهت تحقق هدف به شمار می‏رود. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف کشف قواعد ساده رفتاری مدیریت در سازمان‏ها از منظر قرآن کریم، به مداقه و کاوش در آیات سوره مبارکه بقره با بهره‏گیری از روش تحلیل محتوای کیفی و جستجوی ادات شرط، ادات تعلیل، ادات رجاء و ادات تفریع پرداخت. براین اساس، نگارندگان به 8 قاعده رفتاری ساده مشتمل بر قواعد هدایت، پیروی، مجازات، ظلم ستیزی، لطف، پاداش، سپاس و قدردانی و وضع قوانین و تابعیت دستورات الهی دست یافتند. در نهایت، با به کارگیری مضامین نهفته در هر آیه، به بیان دلالت‏های کاربردی آن‏ها در سازمان‏ها پرداخته شد. این پژوهش می‏تواند علاوه بر توسعه دانش نظری موجود، نقش موثری در راستای اسلامی ‏شدن سازمان‏ها و متناسب ‏سازی با فضای بومی کشور ایفا نماید.