مفهوم‌پردازی معنویت سازمانی از منظر نهج‌البلاغه: کاربست استراتژی نظریه داده‌بنیاد

پژوهش حاضر با هدف تدوین نظریه معنویت سازمانی از منظر نهج‏البلاغه، با استفاده از استراتژی پژوهشی نظریه داده‌بنیاد متنی به انجام رسید. بدین منظور، خطبه‏ها، نامه‏ها و حکمت‏های کتاب ارزشمند نهج‏البلاغه بررسی و نمونه عبارت‌های در ارتباط با مبحث معنویت سازمانی از نهج‌البلاغه استخراج شدند. پس از بررسی و دقت نظر در این عبارت‌ها، با محور قرار دادن مشخصه‏های مشترک بین آنها، مضمون‌های پژوهش در 21 عنوان گردآوری شدند. در نهایت با در نظر گرفتن این مضمون‌ها و زیر شاخۀ هریک، به تدوین نظریۀ معنویت سازمانی از دیدگاه نهج‏البلاغه براساس مدل طرح نظام‌مند نظریه داده‌بنیاد، مشتمل بر مقوله کانونی (خدامحوری)، عوامل علّی (اعتقاد، عمل و خودشناسی)، راهبردها و تعاملات (راهبردهای آموزش و بهسازی، نظارت و مشاوره)، زمینه یا بستر (قانون‌مداری)، شرایط مداخله‏گر (خودسازی و توان مدیریتی) و پیامدها (تعهد، تعامل سازنده، عدالت سازمانی و عدالت اجتماعی)، پرداخته شد. با توجه به اهمیت بومی‏سازی نظریه‌ها و گفتمان‌های مدیریت و تاکید بر مدیریت اسلامی جهت جلوگیری از بروز تضاد و تعارض در مبانی اعتقادی و عملی مدیران و کارکنان سازمانی، یافته‏های حاصل از این پژوهش می‏تواند افزون‌بر توسعه دانش نظری و بومی موجود، به روش‌های گوناگون، مبنایی برای سنجش معنویت و کاربرد آن در سازمان‏ها قرار گیرد.

Conceptualization of Organizational Spirituality from the Perspective of Nahjolbalagheh through Using Grounded Theory Strategy

The purpose of this research was development of an organizational spirituality theory from the perspective of Naholbalagheh. For this, first the Sermons, Letters and Sayings of Naholbalagheh and the key points related to the concept of organizational spirituality were investigated and extracted. Next, scrutinizing these ideas and arguments and by focusing on the common characteristics between them, the themes of research were compiled in 21 phrases. Finally, by considering these themes and their subect matters, an organizational spirituality theory was developed from the perspective of Naholbalagheh based on systematic design of grounded theory. This theory included central category (Godcentered), causal factors (belief, action and selfscrutiny), strategies and interactions (training and improvement, supervision and consultation), context (lawabiding), intervening conditions (selfprogress and managerial power) and outcomes (commitment, useful interaction, organizational ustice and social ustice). Regarding the importance of nationalization of management theories and issues and with an emphasis on Islamic management in order to prevention from occurrence of conflict in ideological and administrative foundations of managers and employees, results of this research helps present national theoretical knowledge improve. Findings can also be used as a basis for evaluation of spirituality and its application in organizations.