نقد نظریه رهبری تبادلی با تاکید بر آیات قرآن کریم

رهبری تبادلی مبتنی بر عمل متقابل است، ایده برنز (1978) این بود که روابط رهبر و پیروان از سوی تبادل برخی پاداش‌ها مانند نرخ عملکرد، پرداخت، شناسایی افراد و تشویق‌ها بهبود می‌یابد. در رهبری تبادلی رهبر اهداف را مشخص می‌کند و با افراد برای اطمینان از دستیابی به اهداف سازمانی وسیع‌تر همکاری می‌کند. این نوع رهبری به سلسله مراتب و توانایی کار در این نوع تبادل بستگی دارد. رهبری تبادلی به مهارت‌هایی مانند: توانایی کسب نتایج، کنترل از راه ساختارها و فرایندها، حل مسائل، برنامه‌ریزی و سازماندهی و کار در بین محدوده‌های سازمانی نیاز دارد. نقدهای فراوانی از سوی صاحب‌نظران مدیریت به نظریه رهبری تبادلی وارد شده است. مسئله این است که آیا تکیه صرف بر مبادله پاداش و مدیریت بر مبنای استثنا در هدایت رهبری کارکنان و به‌ویژه افرادی که در مراتب بالای نیازهای انسانی قرار دارند در سازمان‌های امروزین پاسخگو هست یا خیر؟ از سوی دیگر مکتب الهی اسلام نظریات بسیار دقیق و ظریفی را بیان می‌دارد که حاکی از نوع نگاه خاص به انسان و رشد و تعالی اوست که در مکاتب رایج به آن توجه نشده است. هدف این تحقیق نقد نظریه رهبری تبادلی و بیان نظریات بدیع و جامع در قرآن کریم است. روش مورد استفاده در تحقیق نقد درون‌ساختاری و برون‌ساختاری است. در نقد درون‌ساختاری، هدف سنجش انسجام داخلی اجزای نظریه و هماهنگی بین مفاد نظریه با مبانی و اصول نظریه می‌باشد. در نقد برون‌ساختاری نظریه به لحاظ انطباق مفاد نظریه با دیگر نظریات و انطباق مفاد نظریه با مفروضات دینی (اسلام) بررسی می‌شود. در نقد برون ساختاری این نظریه دارای نقاط قابل تقویتی است که منجر به ارائه نظریه رهبری تحولی شده است. و با تدبّر در آیات قرآن کریم درمی‌یابیم که افزون بر نقدهای وارده بر نظریه رهبری تبادلی در رویکرد قرآنی مفاهیم ارائه شده در این نظریه با وسعت و غنای بالاتری ارائه شده است. در بخش تدبر قرآنی در ابتدا مفاهیم مرتبط با مقوله‌های نظریه سبک رهبری تبادلی استخراج و مقوله‌بندی شده است. سپس نگاه جامع قرآن کریم به نوع نگرش به انسان، نظارت و کنترل، تشویق و تنبیه، بیان شده است.

Criticism of the Transactional Leadership Theory with an Emphasis on the Quran Verses

Transactional leadership is counteractive in itself. James McGreor Burns (1978) distinuished between transactional leaders and transformational by explainin that: transactional leaders are leaders who exchane tanible rewards for the work and loyalty of followers. Transactional leaders tend to be more passive as transformational leaders demonstrate active behaviors that include providin a sense of mission. Transactional leaders are concerned with processes rather than forwardthinkin ideas. These types of leaders focus on continent reward (also known as continent positive reinforcement) or continent penalization (also known as continent neative reinforcement). Continent rewards (such as praise) are iven when the set oals are accomplished ontime, ahead of time, or to keep subordinates workin at a ood pace at different times throuhout completion. Transactional leaders use reward and punishments to ain compliance from their followers. They are extrinsic motivators that brin minimal compliance from followers. They accept oals, structure, and the culture of the existin oranization. Transactional leaders tend to be directive and actionoriented. Transactional leaders are willin to work within existin systems and neotiate to attain oals of the oranization. They tend to think inside the box when solvin problems. Transactional leadership is primarily passive. The behaviors most associated with this type of leadership are establishin the criteria for rewardin followers and maintainin the status quo. Within transactional leadership, there are two factors, continent reward and manaementbyexception. Continent reward provides rewards for effort and reconizes ood performance. Manaementbyexception maintains the status quo, intervenes when subordinates do not meet acceptable performance levels, and initiates corrective action to improve performance. There have been a number of criticisms leveled aainst transactional leadership typically proposed by manaement scholars e.. Burns (1978) arued that transactional leadership practices lead followers to shortterm relationships of exchane with the leader. These relationships tend toward shallow, temporary exchanes of ratification and often create resentments between the participants. Additionally, a number of scholars criticize transactional leadership theory because it utilizes a onesizefitsall universal approach to leadership theory construction that disreards situational and contextual factors related oranizational challenes. It is believed that this theory does not match the needs of today's oranizations. On the other hand, the divine school of Islam expresses very delicate, eleant and precise views that demonstrate its special outlook on human, proress and elevation, the one which is nelected in mainstream schools of manaement. This research paper aims at criticism of the transactional leadership and tries to propose the roundbreakin comprehensive views extracted from the Quran. The method of research was based on the intra and extra structural critique. In intra structural critique, the purpose of research is evaluation of the cohesion and the solidarity of the theory entities and the harmony between the theory contents and its principles and foundations. In extra structural critique, the theory is examined in terms of their conformity with other related theories and its compliance with Islamic assumptions. In extra structural critique, this theory has strenthenin sinificant points that led to the emerence of transformational theory. Meditatin the Quran verses shows that the concepts suested in this theory are also articulated in the Quran with more breadth and richness. In contemplatin the Quranic verses, primarily the concepts related to the cateories of transactional leadership theory were extracted and classified and next the Quran's comprehensive precise views on human, supervision and monitorin, reward and punishment are enunciated clearly and in detail.