اخلاق در مدیریت دانش

در فضای رقابتی امروز سازمان‌ها و صاحبان مشاغل دریافته‌اند که می‌بایست تمرکز را از منبع مادی به سمت دانش و منابع نامشهود خود منعطف کنند تا بتوانند در وضعیت موجود با رقبای خود رقابت کنند. از این‌رو جهت مدیریت، استفاده درست و بهره‌برداری از این منابع نامشهود، سازمان‌ها نیازمند بهره‌گیری از مفهومی به نام مدیریت دانش هستند که استفاده از آن باعث کسب مزیت رقابتی برای آنها می‌شود. با کمی توجه به ماهیت خاص دانش و این مطلب که امروزه این دانش است که قدرت را تعیین می‌کند و قدرت در دست فرد و یا گروهی است که دانش را در اختیار دارد، مسائل اخلاقی متعددی حول محور دانش و مدیریت دانش وجود دارد. از جمله این مسائل می‌توان به مواردی همچون: حفاظت از حریم خصوصی، مالکیت معنوی، محافظت از داده‌ها در مقابل سرقت و تحریف، اعتماد، انصاف، عدالت، صحت، دسترس‌پذیری، حفاظت از سرمایه‌های فکری، آزادی اطلاعات، حفظ امنیت ملی و‌...‌ اشاره نمود. ‌از منظر دیگر می‌توان این‌طور بیان کرد که مدیریت دانش مفهومیست نظام‌مند که به جهت اجرای موفقیت‌آمیز آن می‌بایست دیدی جامع و کل‌نگر داشت. به همین منظور افزون بر توجه به ویژگی‌های مثبت، کاربردها و مزایای آن، می‌بایست به منظر دیگری از مدیریت دانش که همان مسائل اخلاقی است نیز توجه ویژه داشت. در واقع در جهان امروز اطلاعات و دانش است که مایه قدرت افراد و سازمان‌ها هستند و هر کجا که سخن از قدرت باشد خواسته و یا ناخواسته پای اعمال خرابکارانه و غیراخلاقی نیز به میان کشیده می‌شود. گفتنی است که پژوهش‌های متعددی به خصوص دربارۀ مسائل اخلاقی مدیریت دانش در کشورهای مختلف انجام شده است؛ اما در کشورمان، ایران، تحقیقات کمی در این‌باره صورت گرفته است. با توجه به موارد بیان شده محقق در این پژوهش می‌کوشد تا به مطالعۀ سیستماتیک و نظام‌مند متون، اسناد، مقالات و کتاب‌های موجود در زمینه اخلاق در حوزه مدیریت دانش در ایران و سطح بین‌الملل بپردازد.

On the Ethical Management

In the presentday competitive atmosphere, organizations and entrepreneurs have figured out that they must shift the focus from the material source to their intangible knowledge and sources in order to be able to compete with their rivals in the present status. So for the management, proper use and utilization of these intangible sources, organizations need to use a concept named knowledge management whose application brings them a competitive advantage. With paying little attention to the special nature of knowledge and also that today the very knowledge determines power and power is at the hand of someone or a group which possesses the knowledge, there are many ethical issues around knowledge and knowledge management. Privacy protection, intellectual property, data protection against theft and distortion, trust, fairness, justice, accuracy, accessibility, intellectual capital protection, freedom of information, national security, etc. are among the issues that can be mentioned. From another aspect, it can be mentioned that knowledge management is a systematic concept whose successful administration needs a comprehensive and holistic look. For this, in addition to paying attention to its positive features, applications and advantages, one must also pay a special attention to another aspect of knowledge management, i.e. ethical issues. In fact, in today’s world it is information and knowledge that is the source of strength for people and organizations, and, inevitably, it involves subversive and immoral acts whenever it comes to power. It should be mentioned that many studies have been done in different countries about the ethical issues of knowledge management; however, little research has been done on this in our country, Iran. Regarding the aforementioned, the researcher tries in this study to examine the available texts, documents, articles and books on the ethics in the field of knowledge management in Iran and at the international level.