شناسایی مخاطرات تونل‌زنی در نواحی مشکل‌دار و پیچیده زمین با تلفیق مطالعات زمین‌شناسی مهندسی و ژئوفیزیک (مطالعه موردی تونل سبزکوه)

تونلزنی در ناحیه زاگرس ایران به دلیل پیچیدگی های فراوان زمین شناسی همواره با مخاطرات فراوان روبرو بوده است. وجود گسل های فراوان، زمین لغزش ها، سطح بالای آب زیرزمینی از جمله مهمترین این مخاطرات هستند که فرآیند تونلزنی را تحت تاثیر قرار میدهند. تونل انتقال آب سبزکوه به چغاخور به طول حدود 11 کیلومتر در رشته کوه های زاگرس در جنوب غربی ایران با استفاده از روش تونلزنی سنتی و مکانیزه حفاری شده است. مطالعات اولیه در ساختگاه تونل نشان میدهد که حدود 350 متر از تونل در آبرفت قرار دارد. پس از حفاری 37 متر از تونل به روش سنتی، مشکلات زمین شناسی و روش نامناسب حفاری تونل باعث ریزش تونل و گسیختگی دهانه ورودی تونل شده است. به منظور عبور از ناحیه ریزشی و حفاری ایمن، با توجه به پیچیدگی مسیر تونل و محدود بودن نتایج مطالعات اولیه ژئوتکنیک در شناسایی مخاطرات پیشرو در بخش ابتدایی تونل سبزکوه، یک برنامه جامع مطالعات شامل مطالعات ژئوتکنیک تکمیلی، برداشت های صحرایی و بررسی های ژئوفیزیک انجام شد. مطالعات ژئوتکنیک شامل برداشت های صحرایی و نمونه برداری برجا بود. مطالعات ژئوفیزیک نیز شامل ژئوالکتریک و لرزه نگاری انعکاسی کم عمق بوده است. تلفیق این مطالعات، وجود زون های گسله آبدار و همچنین سطح لغزش را در مسیر نشان میدهد. بنابراین درمی یابیم که در نواحی پیچیده و مشکلدار زمین، تلفیق مطالعات سطح گسترده و کاملتری از اطلاعات مربوط به ناحیه مورد مطالعه را به دست می آورد که منجر به تصمیم گیری آگاهانه و بهتری از شناسایی مخاطرات و در نهایت تهیه یک مدل زمین شناسی با حداقل ریسک می شود.