بررسی استعاره‌های شناختیِ وحدت وجود در مثنوی مولانا

هدف از پژوهش حاضر تحلیل استعاره‌های شناختی/مفهومی وحدت وجود در مثنوی مولانا با روش توصیفی-تحلیلی است. با بررسی وحدت وجود در قالب استعاره‌های شناختی، منظرهای جدید و تصاویر منسجمی از وحدت وجود برای مخاطبان نمایان می‌شود. براساس نظریه‌ استعاره‌ شناختی، استعاره پدیده‌ای شناختی است و آنچه در زبان ظاهر می‌شود، تنها نمود این‌پدیده‌ شناختی است و استعاره به هرگونه فهم و بیان تصوّرات انتزاعی در قالب تصوّرات ملموس‌تر اطلاق می‌شود. اساس رابطه‌ این‌دو حوزه‌ ادراکی به‌صورت تناظرهایی است که «نگاشت» نامیده می‌شود. در این‌تحقیق مفهوم ذهنی «وحدت وجود» قلمرو مقصد است (قلمرویی که نگاشت بر آن صورت می‌گیرد) و یکی از خوشه‌های تصویریِ عینیِ «نور»، «آب»، «باده، »«موسیقی»، «شیرینی»، «بهار»، «دلربا» و «آتش» قلمرو مبدا است (قلمرویی که نگاشت می‌شود). می‌توان «وحدت وجود» (طرف انتزاعی/حوزه‌ مقصد) را با این‌ محسوسات (حوزه‌ مبدا/دهنده) منطبق کرد و کلان ‌استعاره‌هایی را به‌ دست آورد که هر یک از آن‌ها خرده ‌استعاره‌هایی را در بر دارند. با این ‌اوصاف، تحلیل مفهوم «وحدت وجود» در چارچوب نظریه‌ شناختی از این‌ منظر که دریچه‌ای جدید بر دریافت نظام ذهنی مولانا می‌گشاید و مفهوم انتزاعی وحدت وجود را عینی‌تر و ساختارمندتر می‌کند، اهمیت می‌یابد؛ کاری که نخستین‌بار این ‌پژوهش به آن می‌پردازد. این ‌موضوع زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که بدانیم محور اصلی و مرکزی اشعار مولانا و هم‌ سلکانش وحدت وجود و تصاویر مربوط به آن است و مخاطبی که بر استعاره‌های شناختی وحدت وجود اشرافی ندارد، نمی‌تواند جهان شاعرانه-عارفانه‌ کسانی همچون مولانا را درک و کشف کند و ظرایف ذهنی و لایه‌های پنهان اندیشگانی او را دریابد.

cognitive metaphors of the unity of existence in rumi’s masnavi

the present research aimed to analyze the cognitive/conceptual metaphors of unity of existence in rumi’s masnavi with a descriptive-analytical method. by examining the unity of existence in the form of cognitive metaphors, new perspectives and coherent images of the unity of existence are revealed to the audience. according to the cognitive metaphor theory, metaphor is a cognitive phenomenon, and what appears in language is the only manifestation of this cognitive phenomenon. metaphor refers to any understanding and expression of abstract ideas in the form of more concrete ideas. the basis of the relationship between these two perceptual domains is in the form of correspondences called mapping. in this research, the mental concept of the unity of existence is the destination territory (the territory on which the mapping takes place) and one of the objective image clusters of light, water, wind, music, sweetness, spring, enchanter, and fire is the realm of source (the realm that be mapping). one can match the unity of existence (the abstract party/destination domain) with these sensations (the source/origin domain) and obtain macro metaphors, each of which contains sub-metaphors. the analysis of the concept of the unity of existence in the framework of cognitive theory is important from the point of view that it opens a new window on the perception of rumi’s mental structure and makes the abstract concept of the unity of existence more objective and structured; this research deals with it for the first time. this matter becomes more important when we know that the main axis of the poems of rumi and his companions is the unity of existence and the images related to it, and the audience who is not familiar with the cognitive metaphors of the unity of existence, cannot understand and discover the poetic-mystical world of people like rumi and find out the mental subtleties and the hidden layers of his thoughts.