تحلیلی بر تصاویر خشن در مواجهه با لطافت مفاهیم در دیوان حافظ

در دوران مدرن به هر رفتار و اقدام آگاهانه‌‌ای بر ضدّ حقوق، باورها، آزادی، اعتبار و آبروی افراد به هر وسیله‌ ممکن که به اضطراب، رنج و هراس دیگران بینجامد، خشونت اطلاق می‌‌شود و همین نگاه، می‌‌تواند به ابزاری برای بازخوانی و تفسیر روابط افراد در گذشته بدل شود. از آنجا که تقسیم کلان خشونت به دو ساحت کلامی و غیرکلامی است، این پژوهش بر آن است تا با پیش‌‌رو قرار دادن تعاریف جدید، بر خوانش تازه‌‌ای از این‌گونه روابط در شعر حافظ متمرکز شود و با روش توصیفی- تحلیلی، نشانه‌‌ها و دلالت‌‌های خشونت کلامی و بالتبع آن خشونت تصویر که در ساختار تحلیل‌‌های بلاغی جای می‌‌گیرد، مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. با توجه به این امر، نتایج این پژوهش دلالت می‌‌کند که تسلط گفتمان خشونت تصویر در شعر حافظ با فراوانی نشانه‌‌های خشونت مستقیم و غیرمستقیم، بر دو ساحت گفتمان عاشقانه و گفتمان دینی-عرفانی متمرکز خواهد بود که در حوزه‌‌هایی چون تصویر کنش‌‌ها و واکنش‌‌ها در مواجهه با معشوق، توصیف معشوق، نقد ایدئولوژی‌‌های حاکم بر زمانه، توصیف ضد قهرمان (رقیب) و مخالف و موقعیت طنز و هجو ادبی نسبت دارد. خشونت کلامی در مبحث عشق در قیاس با خشونت در انتقاد اجتماعی از بسامد بالاتری برخوردار است که به شاخص‌‌هایی چون سنّت ادبی خراسانی و عناصر سیاسی- تاریخی و غلبه‌ عنصر تقابل و پارادوکس به عنوان وجه ممیزه حافظ نسبت به دیگران در حوزه‌ تصویر آفرینی باز خواهد گشت.

investigation and analysis of the signs of image violence in hafez divan

in the new world and due to the change and metamorphosis of values, today’s definition and reading of the category of violence and its types has become noticeably different from the past. in the new definition of violence, it is defined as any conscious behavior and action against the rights, beliefs, freedom, credibility and reputation of people by any possible means that leads to anxiety, suffering and fear of others and this view. it can be used as a tool to reread and interpret people’s relationships in the past and change people’s perspective in facing history into a new and different interpretation. considering this, the results of this research indicate that the dominance of image violence discourse in hafez’s poetry with the abundance of direct and indirect violence signs, images will be focused on two areas of romantic discourse and religious-mystical discourse, which is in the field of he attributed such things as the depiction of actions and reactions in the face of the beloved, the description of the beloved, the criticism of the ruling ideologies of the time, the description of the anti-hero (rival) and opponent, and the situation of humor and literary satire. verbal violence in the topic of love has a higher frequency than violence in social criticism, which points to indicators such as the literary tradition of khorasani and environmental and social elements in a distinctive way compared to other poets in the predominance of the element of confrontation and paradox.