وصل و فصل در منظومۀ گرشاسپنامه و داستان بیژن و منیژۀ شاهنامه

مبحث «وصل و فصل» از حساس‌ترین مباحث علم معانی به‌شمار می‌رود که در شناخت دقائق نحوی و بلاغیِ آثار ادبی نقشِ بسزایی دارد و همواره میان بلاغیون سنّتی و مدرن، جایگاه خاصی داشته است. داستان بیژن و منیژۀ شاهنامه و منظومۀ گرشاسپنامه را می‌توان از برجسته‌ترین آثار حماسی پهلوانی در ادبیات فارسی دانست که ظرفیت‌های بسیاری را در بررسی تطبیقی بلاغتِ نحوی برای پژوهشگران در انعکاس ویژگی‌های دستوری و بلاغیِ دو اثر فراهم خواهند کرد. در این پژوهش، به‌منظور دریافت مقاصد و معانیِ بلاغیِ نهفته در دو اثر، نوع ساخت واحدهای معنایی در سطوح مختلف از قبیل: جمله‌واره، جمله، بیت و حتی ابیات با معنای مرتبط و وابسته به هم (موقوف‌المعانی) و ترکیب هر یک از این سطوح، مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، با روش توصیفی تحلیلی به مطالعۀ انسجام متن از مسیر پیوستگی یا گسستگیِ معانیِ بلاغی در هر یک از سطوح مذکور پرداخته و با مشخص نمودن پراکندگی حروف ربط و شناخت انواع آن، کارکرد بلاغی آن‌ها را در دو اثر، مورد بررسی و قیاس قرار داده‌ایم. نتایج پژوهش حاکی از آن است که فردوسی و اسدی‌توسی، با ایجاد نوعی ارتباط زمانی و مکانی و پیوند علّی و معلولی میان جملات و با بهره‌مندی از انواع حروف ربط همپایه‌ساز و وابسته‌ساز در وصل‌ها و نیز رعایت موازیِ ترتیب زمانی و منطقی میان جملات در فصل‌ها، پیوندی مستحکم و منطقی در متن و انسجام معناییِ ویژه در سلسله روایت رویدادها ایجاد کرده‌اند.

conjunction and disjunction in garshaspnameh and the story of bijan and manijeh of shahnameh

&conjunction and disjunction& is considered one of the most sensitive subjects of the science of semantics, which is important in understanding the syntactic and rhetorical details of literary works, and has always had a special place among traditional and modern rhetoricians. the story of bijan and manijeh from ferdowsi’s shahnameh and asadi tusi’s garshaspnameh can be considered the most important epic works in persian literature which will provide researchers with many capacities in the comparative analysis of syntactic rhetoric in reflecting the grammatical and rhetorical features of the two works. in this research, in order to understand the intentions and rhetorical meanings hidden in two works, the type of construction of semantic units at different levels such as clause, sentence, verse and even verses with related and interdependent meaning (enjambment) and the combination of each of these levels have been investigated. in this regard, we have studied the coherence of the text through the continuity or discontinuity of the rhetorical meanings in each of the mentioned levels, and by specifying the distribution of conjunctions and knowing their types, we have examined and compared their rhetorical functions in two works. the results of the research indicate that ferdowsi and asadi tusi, by creating a kind of temporal and spatial connection and cause and effect link between the sentences and by benefiting from all kinds of subordinating and dependent connections (conjunctions) in conjunctions as well as observing the temporal and logical order between the sentences in the disjunctions, have created a strong and logical link in the text and a special semantic coherence in the chain of narration of events.