نقد و بررسی کنش‌های گفتاری جملات پرسشی در قصاید سلمان ساوجی

پژوهش حاضر کنش‌‌های گفتاری در پرسش‌‌های قصاید سلمان ساوجی را به روش توصیفیتحلیلی کاویده ‌است. یافته‌‌های پژوهش نشان می‌‌دهد میان زبان سلمان و اندیشۀ وی پیوندی منسجم برقرار است؛ یعنی شاعر با توجّه به موقعیّت مخاطب و وجهۀ او، از زبانی متناسب با جایگاهش استفاده می‌‌کند. سلمان در قصیده، بیشترین پرسش‌‌ها را در کنش اظهاری به کار برده است. شاعر نخست، در پی اقناع مخاطب و جلب مشارکت و تایید وی است و برای بیان عقاید خویش و کسب تایید و موافقت ممدوح از این پرسش‌‌ها بهره می‌‌جوید؛ دوم، در پی اغراق، برجسته‌‌سازی و موکد کردن محتوای کلام است که با بافت قصیده، توصیف‌‌ها، اغراق‌‌ها و ستایش‌‌های خیال‌پردازانۀ چکامه‌‌های مدحی تناسب دارد. سلمان در کنش ترغیبی به منظور رعایت جنبۀ تعلیمی کلام و نیز حفظ شان والای ممدوح، از طرح مستقیم خواستۀ خویش اجتناب می‌‌کند تا از طریق تضعیف معنای الزامی و توبیخی کلام، با مخالفت کمتری مواجه شود. کنش‌‌های عاطفی معمولاً مفاهیمی نزدیک و درهم‌‌آمیخته دارند. این قرابت مفهومی موجب ایجاد شبکه‌‌ای گسترده از مفاهیم درهم تنیده یا «هاله‌‌های مفهومی» می‌‌شود تا از طریق تقویت غنای عاطفی کلام، احساس مخاطب را در خوانش متن درگیر کند و تاثیر دلخواه را بر وی بگذارد. کلام گوینده در کنش تعهدی، صریح و بدون ابهام است؛ لذا با توجّه به ویژگی چندلایه بودن متون ادبی این کنش در شعر جایگاه چندانی ندارد.

Critique of the speech acts of interrogative sentences in Salman Savoji’s odes

The present study has investigated the speech acts in the interrogative sentences in Salman Savoji’s poetry in a descriptiveanalytical method. The research findings show that there is a coherent link between Salman’s language and his thought i.e. the poet uses language appropriate to his audiences’ position and social status. Salman has used the most questions in his expressive acts. First, he seeks to convince the audience and attract their participation and approval. Salman uses these questions to express his views and gain the approval of the person who is eulogized. Second, he seeks to exaggerate, highlight, and emphasize the content of the speech which corresponds to the texture of the ode, the descriptions, exaggerations and imaginative praises of a eulogy. To observe the didactic aspect of his poetry, and also to maintain the high dignity of the eulogized person, Salman, in the persuasive acts, avoids the direct asking of his request. Doing so, he lowers the obligatory and reprimanding connotation of his words resulting in the audience’s lack of willing to oppose him. Expressive acts usually have close and intertwined meanings. This conceptual affinity creates a vast network of intertwined concepts or conceptual auras. Therefore it becomes possible to engage the audience’s feelings in reading the text and strengthen the desired effect by reinforcing the emotional richness of the words. The speaker’s words are explicit and unambiguous in commissive acts, so due to the multilayered nature of literary texts, this act has little place in poetry.