بررسی کارکرد عناصر موسیقایی در شعر علوی معاصر

«شعر علوی» یکی از شاخه‌‌های اصلی شعر آیینی به‌‌شمار می‌‌آید که تاکنون مورد بررسی همه‌‌جانبه و علمی قرار نگرفته‌‌ و در اندک پژوهش‌‌های انجام‌‌شده در این زمینه بیشتر به محتوا و درون‌‌مایه آن پرداخته ‌‌شده‌‌است. رسالت دینی و کارکرد مذهبی این اشعار در گرو تاثیرگذاری عمیق این اشعار در مخاطب است. موسیقی یکی از عناصر سازنده شعر است که نقش مهمّی در زیباسازی کلام و تاثیر آن بر مخاطب دارد. در این جستار، سطوح چهارگانه موسیقی (بیرونی، کناری، درونی و معنوی) با روش توصیفی تحلیلی در 3 مجموعه شعر علوی و در مجموع 158 شعر بررسی‌‌شده‌‌است. بررسی عناصر موسیقایی در این اشعار، حکایت از ارتباطی دوسویه میان موسیقی و محتوای این اشعار دارد. موسیقی در این اشعار، کمک شایانی به القای مفاهیم و معانی مورد نظر شاعران کرده و در مقابل درون‌‌مایه و محتوای این اشعار به موسیقی آن جهت داده‌‌است. برجستگی و قوّت موسیقی در دو سطح بیرونی و کناری، بی‌‌فروغ ‌‌بودن موسیقی درونی و معنوی و در حاشیه قرارگرفتن آن، استفاده از اوزان جویباری و شفّاف و توجّه به مضمون و محتوا در انتخاب وزن، گرایش به اوزان ساده و بی‌‌تکلّف، تنوّع وزنی، استفاده از قافیه‌‌ها و ردیف‌‌های مرتبط با موضوع و بهره‌‌گیری دو سویه از آن‌‌ها (کارکرد موسیقایی و انتقال معنا)، به کارگیری صنایع لفظی (تکرار، جناس و موازنه) و صنایع معنوی (تلمیح، مراعات‌‌النظیر و تضاد) از دیگر یافته‌‌های این پژوهش است.

The Function of Musical Elements in Contemporary Alawi Poetry

Alavi poetry is one of the main branches of religious poetry that, disregarding scarce research on its content and context, has not been thoroughly studied yet. The religious mission and function of these poems depend on their profound influence on the audience. Given the vital significance of music in the structure of a poem and its influence, the present study is going to investigate the function of the musical elements in 4 external, lateral, inner, and spiritual levels using the descriptiveanalytical method. To find out how the musical elements work in Alawi Poetry and how the Alawi poets use musical elements in their poems, three sets of Alawi poems containing 158 poems have been analyzed. The findings of the study suggest that the musical elements were more prominent, creative, and powerful in the two outer and lateral levels. However, Inner and spiritual levels are marginalized in these poems.