نقد رمانِ «تهران، شهر بی‌‌آسمان»، از منظر منطق گفت‌‌وگویی باختین

می‌‌توان رمان «تهران، شهر بی‌‌آسمان» را یکی از مهم‌‌ترین رمان‌‌های اجتماعی سیاسی دانست که از جهات مختلف می‌‌تواند مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از رویکردها، نظریۀ چندآوایی باختین است که دربارۀ شاخص‌‌های گفت‌‌وگو و چندصدایی در یک اثر بحث می‌‌کند. میخائیل باختین یکی از بزرگ‌‌ترین منتقدان و نظریه‌‌پردازان روسی است که در نظریۀ «منطق مکالمه»، خوانش گفت‌‌وگویی در ژانر رمان را مطرح می‌‌کند. در پژوهش پیش‌‌رو، ضمن معرفی رمان «تهران، شهر بی‌‌آسمان» و بیان مبانی نظریۀ باختین، به میزان مطابقت این نظریه با رمان پرداخته و مصداق‌‌های آن را در رمان به شیوۀ تحلیل کیفی مورد واکاوی قرار داده‌‌ایم که در نتیجۀ آن «تهران، شهر بی‌‌آسمان»، به عنوان رمانی چندصدایی معرفی می‌‌شود. دستاوردهای پژوهش، نشان می‌‌دهد با این که در مواردی صدای نویسنده با صدای شخصیّت‌‌ها در هم می‌‌آمیزد، اما وجود مولفه‌‌های دیگری مانند: سبک‌‌بخشی، جدل، نقیضه، آوای الفاظ و گفت‌‌وگوی مرکّب، این رمان را در شمار رمان‌‌های چندصدایی قرار می‌‌دهد.

The critique of the novel Tehran, the city without a sky from the perspective of Bakhtin’s Dialogism

Tehran, city without a sky, novel can be considered one of the most important sociopolitical novels which can be studied in different approaches. One of the approaches is Bakhtin’s polyphonic theory which discusses the indicators of dialogue and polyphony in a literary work. Mikhail Bakhtin is one of the greatest critics and theorists of Russia who expresses dialogic reading in the genre of the novel in the dialogical principle. In present research, while introducing the novel of Tehran, the city without a sky and expressing the fundamentals of Bakhtin’s theory, we have considered the compatibility level of this theory with the novel and have examined cases in the novel in terms of qualitative analysis which as a result Tehran, the city without a skyhas been introduced as a Polyphony novel. The research’s achievements depict that while the author’s voice blends with the voices of characters, but the existence of other components such as stylization, controversy, parody, voice of words, and compound dialogue make the novel a part of the polyphony novels.