تکرار؛ وجه مشترک اشعار عربی و فارسی خاقانی

خاقانی شروانی از سرآمدان عرصۀ قصیده‌‌سرایی در شعر فارسی می‌‌باشد و بخشی از اشعار وی به زبان عربی است که همچون اشعار فارسی وی دشواری‌‌های خاص خود را دارد. همین امر عامل کم‌‌توجهی محقّقان به این بخش از اشعار وی شده‌است. برای تبیین و فهم این بخش از اشعار خاقانی می‌‌توان از اشعار فارسی وی بهره گرفت. پژوهش حاضر با هدف بررسی اشتراکات اشعار عربی و فارسی خاقانی، در پی پاسخ دادن به این پرسش است که اشعار عربی خاقانی از نظر سبک و بن‌‌مایه‌‌های شعری با اشعار فارسی وی چه قرابتی دارد؟ آیا اشعار عربی و فارسی وی، طرح و ساختار شبیه به هم دارند؟ این پژوهش که به روش تحلیل محتوایی است، به این نتیجه رسید که میان این دو بخش از اشعار خاقانی ارتباط و تعامل شدیدی حاکم است، تا جایی که گویی اشعار عربی شاعر از منظر سبکی تکرار اشعار فارسی وی است. در این مقاله، اشعار عربی و فارسی خاقانی در سه محور اصلی «تکرار مضمون و محتوا»، «تکرار تصاویر شعری» و «تکرار عناصر زبانی» مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌است.

Repetition as a Common Feature between Arabic and Persian Poems by Khaqani

Khaqani is a pioneer poet in writing Qasida (ode) in Persian poetry. Some of his poems are in Arabic that have their own special complexity, and it has led to the negligence of researchers to this part of his poetry. Khaqani’s Persian poems can be used to achieve a better understanding of his Arabic poetry. Aiming to analyze the commonalities between Khaqani’s Arabic and Persian Poetry, the present study seeks to find out which type of the similarity exists between his Arabic and Persian poems in terms of style and poetic motifs; and if his Persian and Arabic poems have identical pattern and structure. The results of this research conducted by descriptive analysis revealed that there is a significantly meaningful relation between the two abovementioned forms of poetry by Khaqani such that it is as if his Arabic poems repeat the style of his Persian poems. The article delves deep into the analysis of Arabic and Persian poems of this great poet in terms of 3 major categories, that is to say, “repetition of themes and contents”, “repetition of poetic images”, and “repetition of linguistic elements”.