مقایسۀ سبک‌ شناختی غزلی از خواجوی کرمانی با غزلی از حافظ شیرازی

سبک نحوه و نوع بیان است؛ وحدت منبعث از تکرار عوامل یا مختصاتی است که در آثار کسی هست؛ این مختصات هم مساله زبان است، هم مساله فکر و هم گزینش خاصی از واژه ها، تعابیر و عبارات که توجه خواننده را به خود جلب می کند. در این مقاله غزلی از حافظ شیرازی و غزلی از خواجو کرمانی، دو شاعر هم عصر که دارای وزن، قافیه و ردیف همسانی هستند، برگزیده شده است. از این رو در این پژوهش قصد داریم به بررسی مختصات عمدۀ سبکی این دو غزل در سطوح ادبی، زبانی و فکری بپردازیم تا افتراقات و اشتراکات و مختصات عمدۀ سبکی غزلیات این دو شاعر مشخص شود. با شناخت سبک هر دو شاعر می توان به بسیاری از خصلت های روانی، اخلاقی و اندیشه آنها پی برد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که هر دو شاعر در سطح زبانی نزدیک به هم عمل کرده اند و تشخّص سبکیِ دوره در لغات هر دو شاعر بارز است. در سطح فکری، شیخ صنعان هسته مرکزی هر دو غزل را تشکیل می دهد، ولی لحنِ طنز حافظ گویاتر است. شاخص ترین فرق دو غزل حافظ شیرازی و خواجوی کرمانی در سطح ادبی است.

A Stylistic Comparison between a Ghazal from Khaju Kermani and another Ghazal from Hafez Shirazi

Style is defined as the particular way by which the message is expressed. Unity is derived from recurrence of features that exist in the writer’s works in terms of linguistic and intellectual issues as well as special choice of words and expressions to attract the readers’ attention. In this study, two Ghazals are selected, one from Hafez Shirazi and another from Khaju Kermani as two contemporaneous poets who apply similar rhythm, rhyme, and Radif in their poetry. It is attempted in this article to explore major stylistic features of these two Ghazals in terms of literary, linguistic, and intellectual aspects to shed light on their commonalities, differences, and prominent stylistic features. By the stylistic identification of these two aforementioned poets we can discern their mental, behavioral, and intellectual characteristics. The results of this research show that two poets had similar linguistic performance and the stylistic personification of that period is evident in the vocabularies used by them. Considering intellectual aspects, Sheikh San’an is the central core of two Ghazals; however, satire is more noticeable in the tone of Hafez. The most outstanding difference between these two Ghazals is related to literary aspects.