جنبه‌های مثبت و منفی رنگ سیاه در شعر عنتره بن شداد

جستار حاضر، کاوشی در ابعاد معناشناختی رنگ سیاه و کارکردهای مثبت و منفی آن در شعر عنتره بن شداد، شاعر عفت پیشه ماقبل اسلام است. پژوهش حاضر نشان دهنده این است که در بُعد مثبت، این نوع رنگ، گاه در یک ساختار تشبیهی نمود می‌یابد، همچون تشبیه پوست سیاه به مُشْک و عنبر؛ گاه در سیاهی رنگ موی یار و یا چشمان سیاه او جلوه می‌شود و زمانی هم در فضای تیره و تاریک میدان کارزار معنا می‌یابد. با این حال در تمامی این صورتگری ها، شاعر تلاش می‌نماید تا به این وسیله برای روح دردناک خویش التیامی هر چند گذرا فراهم نماید.  در بُعد منفی، غالباً رنگ سیاه به عنوان عیب و نقصی آشکار می‌شود که خویشان و نزدیکان آن را دست آویزی برای طرد عنتره قرارداده بودند، اما شاعر با استفاده از اسلوب‌های منطقی، از قبیل اینکه سیاهی، تنها در وصف اعمال زشت، نکوهیده می‌باشد و یا اینکه سفیدی اعمال، سیاهی جسمانی را می زداید، همواره به عنوان یک مصلح اجتماعی ظاهر می‌شود که در پی اصلاح عقاید پوچ وغلط موجود در جامعه و جایگزین کردن قانون ارزش‌های اخلاقی به جای تبعیض رنگ و جنسیت است.  نگارنده از روش توصیفی و تحلیلی برای تبیین دو بُعد متناقض رنگ سیاه در دیوان این شاعر استفاده کرده است.

The Negative and Positive Aspects of Black Color in 'Antarah Ibn Shaddad's Poems

The present paper investigates the semantic dimensions of black color and its positive and negative functions in the poems of 'Antarah Ibn Shaddad, a preIslamic virtuous poet. It shows that the positive dimension of black color sometimes appears in a simile like likening it to musk and ambergris, sometimes as blackness of lover's hair or eyes and sometimes in the dark and tense atmosphere of battlefield.in all these portrayals, however, the poet tries to alleviate his hurtful soul, though passing. In negative dimension, the black color often appears as a defect which is used as a pretext by 'Antarah's relatives and friends to excommunicate him. However, using logical methods such as suggesting that blackness is blameworthy when describing bad acts or that whiteness of act cleanses bodily blackness, the poet appears as a social reformist who tries to reform wrong and meaningless beliefs of the society and replace color and genderbased discrimination with the rule of moral values. A descriptiveanalytical method is used to elaborate on two contradictory dimensions of black color in this poet's Diwan (complete poetic works).