بررسی انواع استعاره در غزلیات حافظ شیرازی بر مبنای زبانشناسی شناختی

در زبان‌شناسی شناختی که از مکتب های نوین زبانشناسی است، استعاره پدیده ای زبانی به طور عام و زبان ادبی به طور خاص نیست، بلکه پدیده‌ای شناختی و ذهنی است و آنچه در زبان ظاهر می‌شود، صرفاً نمودی از این پدیده ذهنی است و در واقع، استعاره‌های ادبی و زیبایی‌شناختی فقط زیرمجموعه‌ای از استعاره‌اند. در این پژوهش که به روش تحلیلی و توصیفی انجام گرفته است، سعی بر آن بوده است که با استفاده از رویکرد زبان‌شناسی شناختی به بررسی انواع استعاره در غزلیات حافظ شیرازی پرداخته شود. بدین منظور پس از مطالعه غزلیات، موارد استعاره‌های هستی‌ شناسانه، ساختی و جهتی مشخص شدند و از نظر کمی و کیفی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که شاعر به ترتیب از این استعاره‌ها با بسامد فراوانی 77/85%، 15/24% و 6/91% استفاده کرده است. مطالعات بیشتر نشان داد که وی از اسم نگاشت‌های عاشقانه، عارفانه، رندانه، مدحی و فلسفی در بیان استعاره‌های هستی شناسانه و از جهت‌های راست، درون، بیرون، کنج، بلند، پیش، فراز، زیر، اوج، بن، سر و دور برای بیان مفاهیم استعاره‌های جهتی استفاده کرده است.

A Study of Metaphors in Hafez Shirazi’s Sonnets: An Approach from Cognitive Linguistics

In cognitive linguistics, metaphor is not generally a linguistic or specifically a literary phenomenon. But it is a cognitive and mental one through which what we see in language is a mere representation. In fact, literary andaesthetic metaphors are just subcategories of metaphors. The present research is an attempt to study different types of metaphors in Hafez Shirazi’s poems based on cognitive linguistics. To carry out the study, first all the sonnets were scrutinized and then instances of ontological, structural, and directional metaphors were analyzed both qualitatively and quantitatively. The results of the study revealed that the poet had used these metaphors with the frequency of 77.85%, 15.24%, and 6.91% respectively. Furthermore, the study showed that the poet had used love, mystic, rougish, eulogical, and philosophical mappings in stating ontological metaphors. he had used right, inside, outside, niche, high, front, down, base, head, and far directions to convey directional metaphors.